Wiercenie w drewnie (część VIII) Środkowce dwuostrzowe

Środkowce służą do wykonywania dużych otworów (do 150 mm) w drewnie i materiałach drewnopochodnych. Na rynku spotykane są dwa wykonania tych narzędzi z ostrzami HSS i węglików spiekanych (HM).

 

Środkowiec można uznać za pewną modyfikację sednika, gdyż tak jak on składa się z dwóch podstawowych elementów: okrągłej głowicy wiercącej o dużej średnicy i walcowego uchwytu o małej średnicy, który służy do jego mocowania w wiertarce. Głowica posiada małe ostrze centrujące, dwa główne ostrza tnące i dwa ostrza boczne (tzw. konturowe, prostopadłe do ostrzy głównych) wycinające ściankę otworu, a także dwa duże otwory w kształcie zbliżonym do

ćwiartek okręgów, służące do odprowadzania wiórów. Ostrze centrujące, mające kształt niewielkiego ostrosłupa, wyznacza oś otworu i pozycjonuje osiowo pracę narzędzia w pierwszej fazie wykonywania otworu, czyli do momentu wejścia do pracy bocznych ostrzy tnących i głównych. Główne ostrza tnące służą do wycinania wnętrza otworu, a konturowe wykrawania jego obwodu (ścianki bocznej). Ostrza konturowe, o ile są prawidłowo ukształtowane i ostre, pozwalają na uzyskanie ścian bocznych otworu o wysokiej gładkości, a więc mają zasadniczy wpływ na jakość otworu. Jak już wspominaliśmy, wyróżnia się dwa podstawowe wykonania środkowców: (1) z ostrzami z węglików spiekanych oraz z ostrzami ze stali HSS. Średnica wiercenia tych narzędzi wynosi 15-50 mm.

Podstawowa różnica pomiędzy sednikiem i środkowcem sprowadza się głównie do odmiennej geometrii ostrzy. Ostrza główne środkowca mają kąt natarcia wynoszący 25°, czyli stosunkowo duży, a kąt przyporu o wartości 10°. Ostrza boczne (konturowe) tych narzędzi są mniejsze niż sedników i mają szpiczasty kształt, wystają także ok. 1-2 mm nad ostrza główne. Ich zadanie polega na nacięciu obwodu otworu, aby ostrza główne mogły wyciąć jego środek i usunąć powstałe w procesie wiercenia wióry. Aby proces usuwania urobku przebiegał sprawnie, środkowce mają duże otwory służące do odprowadzania wiórów na zewnątrz. Podane tu cechy konstrukcyjne ułatwiają wykonywania dużych otworów. Środkowce z ostrzami HSS służą do wykonywania otworów w drewnie miękkim, a zaś z ostrzami HM – w materiałach abrazyjnych, takich jak materiały drewniane klejone, drewno twarde, płyty wiórowe, płyty pilśniowe i drewno laminowane tworzywem sztucznym itp.