Gdzie i czym wkręcamy? O naturze i metodach wkręcania

Obecnie do wyboru mamy wiele narzędzi służących do wkręcania o napędzie elektrycznym lub pneumatycznym: wkrętarki, wiertarko-wkrętarki, zakrętarki, klucze udarowe. Aby móc je prawidłowo dobrać, należy znać naturę procesu wkręcania.

 

 

Żeby dobrać odpowiednie narzędzie do operacji wkręcania, jaką wykonujemy, powinniśmy znać jej naturę. Rozróżnia się wkręcanie miękkie i twarde. Z miękkim mamy do czynienia wtedy, gdy łączymy miękkie lub kruche materiały lub kiedy łączymy miękki lub kruchy element z twardym, przy czym wkręcanie odbywa się najpierw w element miękki albo kruchy. Twarde wkręcanie występuje przy łączeniu twardych materiałów lub twardego i

miękkiego elementu, przy czym wkręcamy najpierw w element twardy. Podczas wkręcania miękkiego moment obrotowy narasta równomiernie wraz ze zwiększaniem się głębokości wkręcania aż do momentu końcowego, kiedy łeb wkrętu zatrzyma się na powierzchni montowanej części. Natomiast podczas wkręcania twardego moment narasta bardzo wolno, aby w jego końcowej fazie, kiedy łeb styka się z elementem montowanym, wzrosnąć bardzo znacznie i gwałtownie.

Z tak nakreślonej natury procesu wkręcania wynikają trzy metody wykonywania tej operacji. Pierwsza z nich polega na ograniczeniu głębokości wkręcania i wynika z natury wkręcania miękkiego. Jak wiemy, podczas niego dochodzi do różnego zagłębiania się wkrętów lub śrub. Aby to negatywne zjawisko wyeliminować i uzyskać równe długością zagłębienie wszystkich łączników gwintowych, stosuje się ogranicznik głębokości wkręcania. Druga z metod polega na ograniczeniu aplikowanego momentu dokręcenia i wynika z natury wkręcania twardego. Pozwala ona aplikować określony maksymalny moment, a także zabezpiecza narzędzie przed awarią na skutek zatrzymania się jego wrzeciona. W tym celu stosuje się sprzęgło odłączające (w przypadku elektronarzędzi) lub silnik, którego obroty mogą być zatrzymane bez szkody dla narzędzia (w wypadku narzędzi pneumatycznych). Trzecia metoda jest metodą udarowego wkręcania i wynika także z natury wkręcania twardego. Stosuje się ją do aplikacji dużych momentów dokręcenia. W przypadku narzędzi ręcznych wielkość tego momentu jest ograniczona możliwościami człowieka i przyjmuje się, że wynosi 1000 Nm.

Tym trzem metodom wkręcania odpowiadają trzy rodzaje narzędzi służących do wkręcania: wkrętarki sieciowe (metoda pierwsza), wiertarko-wkrętarki akumulatorowe i różnego typu wkrętarki montażowe, przeważnie napędzane pneumatycznie (metoda druga) oraz klucze i zakrętarki udarowe (sieciowe, akumulatorowe oraz pneumatyczne).

Wkręcanie twarde – rozkład narastania momentu                   Wkręcanie miękkie – rozkład narastania momentu                                
obrotowego (Źródło: Wera)                                                           obrotowego (Źródło: Wera)