Wiertła udarowe (część VII). Prawidłowe użycie wiertła udarowego

Od profesjonalnych wierteł udarowych wymaga się obecnie przede wszystkim dużej wydajności wiercenia i trwałości.

Stosując w pracy te narzędzia, użytkownik uzyskuje wiele korzyści:

• krótszy czas wiercenia, czyli obniżenie kosztów robocizny,
• niskie zużycie energii,
• małe koszty eksploatacyjne maszyny,
• mniejsze zmęczenie operatora narażonego podczas wiercenia na wysiłek, hałas i wibracje.

Jednakże uzyskanie tych korzyści zależy w jakimś stopniu również od użytkownika, głównie od trafnego doboru typu wiertła i umiejętności prowadzenia wiercenia. Wiertła udarowe w młotach elektropneumatycznych należy stosować zgodnie z następującą zasadą: energia i częstotliwość udarów muszą być dostosowane do średnicy wiertła oraz rodzaju materiału obrabianego. Im większa średnica wiertła, tym

większa powinna być energia pojedynczego udaru maszyny, tzn. do wiercenia większych otworów należy używać młota o większej mocy. I tak niewielkie średnice otworów, np. 10 mm, najlepiej jest wiercić młotowiertarkami o energii udaru 2,2-3,2 J; natomiast otwory o średnicach zbliżonych do 30 mm należy wykonywać maszynami o energii powyżej 5,3 J.

Dla wykonania w betonie dużych otworów o średnicach powyżej 100 mm zalecane jest użycie wiertła koronkowego napędzanego młotem udarowo-obrotowym o mocy nominalnej 1000-1400 W. Takie narzędzia zapewniają energię pojedynczego udaru 15,5-18 J oraz mają duży moment obrotowy. Jednakże przy wierceniu młotem energia udaru bijaka uderzającego w wiertło jest dużo ważniejszym parametrem niż moment i prędkość obrotowa wrzeciona, które spełniają funkcję w dużym stopniu pomocniczą. Podane liczby pokazują, jak wysoka moc jest potrzebna do wykonania dużych otworów w betonie.

Przed przystąpieniem do wiercenia otworów w betonie należy wziąć pod uwagę jego rodzaj. Materiał ten posiada klasy wytrzymałości od Bn50 do Bn550, o odpowiednio nominalnej wytrzymałości 50-550 kp/cm2.

Pracując udarowo młotem, nie należy na niego wywierać zbyt dużego nacisku, ponieważ blokuje to jego udary i zmniejsza prędkość obrotową. Zaleca się stosować lekki i równomierny docisk osiowy, bo daje najlepsze efekty. Jego siłę należy jednak dobierać doświadczalnie, sprawdzając, jaki ma to wpływ na szybkość wiercenia. W przypadku pracy wiertarką udarową należy stosować dużą siłę docisku, bo w ten sposób uzyskuje się większą energię udaru, a więc i lepsze efekty w pracy. Stąd jest oczywiste, że wiercenie taką wiertarką otworów w betonie jest cięższe i mniej wydajne niż młotkiem. Dlatego obecnie do seryjnego wykonywania dużej liczby otworów pod elewacje, ocieplenia itp. stosuje się wyłącznie 2- lub 3-kilowe młotki elektropneumatyczne.

W przypadku pracy maszynami z regulacją liczby obrotów i udarów zaleca się dobierać odpowiednie szybkości pracy. W przypadku elektronarzędzi nie można jednak sformułować dokładnie zaleceń dotyczących doboru prędkości, choćby z tego powodu, że producenci zazwyczaj nie podają dokładnych wielkości obrotów oraz częstotliwości udarów odpowiadających poszczególnym położeniom regulatora. Stąd należy ustalić je doświadczalnie dla każdego rodzaju obrabianego materiału, a nawet używanej maszyny czy wiertła.

Ponieważ parametry pracy maszyn są specjalnie dobrane do ich narzędzi roboczych i właściwości obrabianych materiałów, parametry elektronarzędzi profesjonalnych są w znacznym stopniu zoptymalizowane, co w efekcie daje bardzo wysoką wydajność pracy, o czym świadczy większość testów przeprowadzonych w naszej redakcji. Można jednak przyjąć ogólną zasadę, że wiertła o dużych średnicach powinny być napędzane ze średnimi prędkościami, szczególnie koronki udarowe, zaś pełnych maksymalnych prędkości elektronarzędzi używa się do pracy wiertłami o małychśrednicach.