Wiertła udarowe to narzędzia przeznaczone do wykonywania otworów w takich materiałach jak beton, cegła, kamień, głównie przy użyciu wiertarek udarowych i młotków elektropneumatycznych.

Istnieje wiele rodzajów wierteł, np.: z ostrzem stalowym do metalu, kręte do drewna, z ostrzem/ostrzami z węglików spiekanych do betonu, kamienia i cegły, piórkowe do drewna, uniwersalne do metalu lub betonu z ostrzem z węglików spiekanych, do blach, uniwersalne (do metalu, drewna, tworzyw). W artykule zajmiemy się tylko wiertłami udarowymi do betonu, kamienia, cegły itp., mającymi ostrze lub ostrza wykonane z węglików spiekanych. Ich zasada pracy i konstrukcja jest inna niż tzw. wierteł skrawających, np. do metalu czy

drewna, co jest konsekwencją różnicy, jaka zachodzi pomiędzy materiałami abrazyjnymi i skrawalnymi. Dlatego wiertła te należy zaliczyć do odrębnej grupy narzędzi służących do wiercenia.

Od struktury i właściwości materiału zależy metoda wiercenia w nim otworów. Materiały bardzo twarde, takie jak beton, granit, marmur, bazalt inne kamienie, mają bardzo ścisłą i zwartą oraz mało elastyczną strukturę krystaliczno-grudkową, są więc twarde i z tego powodu trudno obrabialne. Stąd ich obróbka może dokonywać się jedynie przez kruszenie lub szlifowanie odpowiednio uformowanym narzędziem o bardzo dużej twardości. W wypadku wiercenia udarowego podstawową czynnością jest kruszenie dokonywane przez wiertło. W tym celu wyposaża się je w specjalnie uformowane ostrze/ostrza wykonane z węglików spiekanych, czyli o bardzo dużej twardości. To właśnie nimi wiertło uderza w beton lub kamień z wysoką częstotliwością, która w przypadku wiertarek udarowych wynosi do 63.000 min^-1, a młotów elektropneumatycznych – do 4500 min^-1. Podczas tej operacji najważniejsza jednak jest duża siła uderzenia, która w największych młotach udarowo-obrotowych napędzanych elektrycznie dochodzi do maksymalnie do 67 dżuli (J). Dlatego młoty, pomimo niższej częstotliwości udaru, są o wiele bardziej skuteczniejsze w wierceniu w betonie niż np. wiertarki udarowe. Wiertło udarowe podczas pracy wykonuje także ruch obrotowy. Ma on dwa zadania: po pierwsze, przemieszczanie po okręgu ostrzy udarowych, aby uderzały w coraz inne miejsca, dzięki czemu nadawany jest wykonywanemu otworowi kształt bardzo zbliżony do walca; po drugie, usuwanie urobku na zewnątrz otworu za pomocą rowków spiralnych. Ta druga funkcja jest również bardzo ważna, ponieważ nagromadzenie urobku uniemożliwiłoby wiercenie otworu.

Warto tu wspomnieć, że wiertła udarowe napędzane młotem muszą być zdolne do przeniesienia stosunkowo dużych obciążeń dynamicznych. Dlatego użyte w nich materiały i rodzaje konstrukcji zapewniają im większą wytrzymałość niż wiertłom udarowym przeznaczonym do wiertarek udarowych. To zaś jest podstawą do rozróżniania dwóch rodzajów wierteł udarowych: (1) przeznaczonych do młotów i młotków elektropneumatycznych z uchwytami sześciokątnymi, wieloklinowymi, SDS-plus i SDS-max oraz (2) do wiertarek udarowych z uchwytami walcowymi.*