Najnowsze wiertarko-wkrętarki Bosch zostały wyposażone w rozwiązania techniczne z najwyższej półki. Należą one do grupy 14- i 18-woltowych wiertarko-wkrętarek, które są najbardziej popularnymi narzędziami akumulatorowymi na rynku. Zawdzięczają to głównie swojej uniwersalności – można nimi precyzyjnie mocować spore wkręty, a za chwilę wiercić otwory w ceglanej ścianie.

Rozwiązania zastosowane w wiertarko-wkrętarkach Bosch GSR/GSB 14,4/18 V-EC Professional
Najważniejszą zmianą konstrukcyjną, którą niemieccy inżynierowie wprowadzili w „najświeższym” wydaniu rodziny wiertarko-wkrętarek Bosch GSR/GSB 14,4/18 V-EC Professional, jest bez wątpienia wyposażenie tych maszyn w system Electronic Rotation Control (ERC). Pełni on dwie funkcje: (1) zapobiega niekontrolowanemu przez operatora obróceniu się urządzenia w momencie zakleszczenia

wiertła i (2) współpracuje ze sprzęgłem służącym do ustawiania momentu, skracając czas jego działania przez wyłączenie maszyny praktycznie w chwili osiągnięcia ustawionego momentu. Zadaniem tych innowacji jest przede wszystkim podniesienie bezpieczeństwa pracy nowymi maszynami i zwiększenie dokładności obróbki materiałów.

Jak działa ERC? Cały czas monitoruje obroty urządzenia i jeśli czujnik przyspieszenia wykryje nagłą jego zmianę, która np. ma miejsce podczas zakleszczenia wiertła, momentalnie wyłącza wiertarko-wkrętarkę. Zapobiega tym samym kontuzjom dłoni i ramion, do których może dojść w momencie wyrwania się maszyny z rąk użytkownika. Wyłączenie zasilania w wyniku zadziałania systemu ERC sygnalizowane jest miganiem diody znajdującej się na obudowie gniazda akumulatora.

ERC współpracuje także ze sprzęgłem i wyłącza maszynę zaraz po jego zadziałaniu. Operator słyszy tylko bardzo krótkie, jednorazowe „tyrkanie” i zaraz po nim urządzenie zostaje wyłączone. W klasycznych wiertarko-wkrętarkach, po osiągnięciu ustawionego momentu dokręcania podczas osadzania wkrętu, sprzęgło nieprzerwanie pracuje, „tyrkając” dotąd, aż operator wyłączy maszynę. Gdy porównamy czas pracy sprzęgła w nowych wiertarko-wkrętarkach Bosch z czasem pracy sprzęgła niewspomaganego przez ERC, to okazuje się, że pierwszy z czasów jest co najmniej paręnaście razy krótszy o drugiego. Jak wiadomo, krótsza praca sprzęgła kontrolowana elektronicznie powoduje i dokładniejsze osadzanie wkrętów, i mniejsze zużycie jego podzespołów, obniża też poziom hałasu i zwiększa wygodę pracy.

W omawianych wiertarko-wkrętarkach Bosch zastosował bezszczotkowe i bezkomutatorowe silniki EC (synchroniczne, 3-fazowe). Za sterowanie tymi jednostkami odpowiada rozbudowany moduł elektroniczny pełniący funkcje falownika (przemiennika częstotliwości prądu), regulatora obrotów i ochrony antyprzeciążeniowej oraz komunikujący się z elektroniką akumulatorów. Brak zużywających się szczotek oznacza eliminację konieczności wymiany ich lub całego silnika (w przypadku konstrukcji z niewymiennymi szczotkami). Dzięki temu zabiegowi nowe wkrętarki Bosch są praktycznie bezobsługowe. Ponadto silniki „brushless” wykazują się 80-90-procentową sprawnością (silniki komutatorowe DC – maksymalnie 50-60%). Zaś narzędzia z takimi silnikami pracują dużo dłużej na jednym ładowaniu baterii niż modele z tradycyjnymi komutatorowymi motorami DC. Wynika to z braku strat energii powodowanych przez iskrzenie na styku szczotek i komutatora. Warto tu też zwrócić uwagę na fakt, że jednostka napędowa Bosch EC jest bardzo mała i waży zaledwie 280 g, co znacząco wpływa na niską masę i rozmiary nowych wkrętarek.

Jednostki napędowe w omawianych wiertarko-wkrętarkach współpracują z planetarnymi, 2-biegowymi metalowymi przekładniami. Charakteryzują się one wysoką trwałością i bez problemu przenoszą wysokie momenty obrotowe. Obroty zmienia się płynnie za pomocą włącznika spustowego, a moment dokręcania regulowany jest za pomocą pierścienia sprzęgła nastawczego. Mamy do dyspozycji 20 ustawień (18 w modelach poprzedniej generacji). W konstrukcji napędu zastosowano także hamulec elektryczny, który zatrzymuje obracające się wrzeciono natychmiast po wyłączeniu zasilania. Pomaga on w ten sposób realizować precyzyjne wkręcanie i wiercenie na zadaną głębokość. Modele oznaczone jako GSB mają dodatkowo w układzie napędowym mechanizm udaru. Ta funkcja rozszerza możliwości wiertarko-wkrętarki, gdyż w takiej konfiguracji można stosować ją do wiercenia w murze czy w nawet w niezbyt twardym betonie. Warto tu też zwrócić uwagę na nowy uchwyt wiertarski produkcji znanej i cenionej za trwałość niemieckiej firmy Röhm – w pełni metalowy, o średnicy

13 mm. To kolejny element podnoszący trwałość boschowskiej konstrukcji. Uchwyt zintegrowany jest z automatyczną blokadą wrzeciona, co ułatwia obsługę maszyn, umożliwiając montaż osprzętu jedną ręką.

Nowe wiertarko-wkrętarki Bosch GSR/GSB 14,4/18 V-EC Professional będą konfigurowane z litowo-jonowymi akumulatorami 14,4- i 18-woltowymi o pojemnościach 2,0, 4,0 lub 6,0 Ah (tylko modele GSB) należącymi do systemu Bosch Flexible Power, co oznacza, że mogą one zasilać inne boschowskie elektronarzędza klas 14,4 lub 18 V. Przypomnijmy, że w tych akumulatorach zastosowano aktywne chłodzenie COOLPACK. Poprawia ono parametry prądowe baterii (wydajność), a także wydłuża ich żywotność. Akumulatory wyposażono też w system ECP (Electronic Cell Protection) zapewniający kompleksową ochronę ogniw Li-Ion przed nadmiernym przeciążeniem w czasie pracy, zbytnim rozładowaniem i przeładowaniem w trakcie napełniania energią.

Konstruktorzy Boscha nie zapomnieli też o ergonomii. Nowe wiertarko-wkrętarki mają bardzo krótkie korpusy, niską masę i są świetnie wyważone. Wszystkie elementy chwytne pokryte są antypoślizgowym materiałem Soft grip, którego rolą jest także pochłanianie drgań. Oprócz tego mamy w nich diodę LED oświetlającą miejsce pracy i informującą o zadziałaniu systemu ERC i układu antyprzeciążeniowego.

Reasumując, nowe wiertarko-wkrętarki Bosch GSR/GSB 14,4/18 V-EC Professional są bardziej ergonomiczne, mocniejsze i wydajniejsze od swoich poprzedników. Bez problemu radzą sobie z wierceniem otworów w drewnie o średnicy 35-38 mm, a w stali i cegle do 13 mm. To zasługa świetnie dobranych i podwyższonych w stosunku do poprzedników parametrów pracy – maksymalnych prędkości obrotowych (1900 obr./min), momentów obrotowych (27-60 Nm) i częstotliwości udarów (28.500 udarów/min). Już po tych parametrach można z łatwością określić grupę odbiorców tych narzędzi – profesjonaliści, którzy oczekują od tych maszyn wysokich osiągów rodem z podobnych urządzeń sieciowych oraz łatwej i niemęczącej pracy i obsługi. Docenią oni również fakt, że nowe elektronarzędzia dostarczane są w systemowych walizkach Bosch L-Boxx wyposażonych w odpowiednio profilowane przegrody z miejscem na dodatkowe baterie i osprzęt.

Wyniki redakcyjnych testów
W redakcyjnym warsztacie sprawdzaliśmy model GSR 18 V-EC Professional. Testy rozpoczęliśmy od bardzo trudnego zadania wykonania w belce sosnowej otworu o średnicy 54 mm i długości 8,6 cm z wykorzystaniem I biegu i koronowego wycinaka 2-ostrzowego. Operacja trwała 13,05 s. Następnie sprawdziliśmy, jak model ten sprawuje się w konfiguracji ze świdrem 32 mm. Otwór przelotowy w belce sosnowej o długości 11,5 cm powstał w czasie 10,98 s. Ponieważ wiertarko-wkrętarka ma na II biegu maksymalne obroty wynoszące 1900/min, postanowiliśmy użyć jej do wiercenia w stali konstrukcyjnej otworu przelotowego o długości 11 mm i średnicy 6 mm. Zadanie to wykonaliśmy w czasie 31,01 s. Czwarte i piąte zadanie polegało na montażu wkrętów. Najpierw mocowaliśmy w belce sosnowej wkręt 10 x 310 mm, korzystając z I biegu, a potem 8 x 240 mm, do czego zastosowaliśmy II bieg. Zadania te wykonaliśmy odpowiednio w czasach: 9,91 s i 2,93 s. W ostatniej próbie testowej sprawdziliśmy dokładność pracy duetu elektroniki ERC i sprzęgła mechanicznego, mocując w surowej płycie MDF wkręty 4,5 x 45 mm i sprawdzając powtarzalność ich zagłębienia. Uzyskane wyniki dla ustawienia sprzęgła na 1. stopniu podczas trzech operacji montażowych to: 36.2, 36.8 i 36.2

mm.

Podczas redakcyjnych prób w nasze oczy rzuciła się stabilność pracy napędu. Wiertarko-wkrętarka pracuje bowiem szybko i do tego bardzo stabilnie. System ERC nie tylko czyni pracę bezpieczniejszą i dokładniejszą, o czym już wspominaliśmy, ale ułatwia też wykonanie ostatniej fazy operacji montażu dużych wkrętów ciesielskich. Jak wiadomo, podczas niej dochodzi do silnego obrócenia maszyny w momencie całkowitego zagłębienia wkrętu w materiał, które powoduje urazy rąk wskutek ich skręcenia. System ERC znacznie eliminuje ten efekt i ogranicza powstawanie takich urazów.

Redakcyjne testy pokazały, że Bosch GSR 18 V-EC Professional reprezentuje obecnie najwyższy poziom efektywności i dokładności pracy oraz ergonomii w grupie średniej klasy wiertarko-wkrętarek. Jest to efektem zastosowania najnowszych rozwiązań z dziedziny elektroniki i napędów elektrycznych oraz projektowania elektronarzędzi.

Dane techniczne wiertarko-wkrętarek akumulatorowych Bosch GSR/GSB 14,4/18 V-EC Professional

Model	GSR 14,4 V-EC	GSR 18 V-EC	GSB 14,4V-EC	GSB 18 V-EC
Maks. średnica wiercenia w drewnie/w stali/w betonie (mm)	35/13/-	38/13/-	35/13/13	38/13/13
Maks. moment obrotowy (Nm)	27-60	31-60	27-60	31-60
Maks. prędkość obrotowa I/II bieg (min-1)	0-600/0-1900
Maks. częstotliwość udarów (mi-1)	–	–	0-28 500
Uchwyt szybkomocujący	+ 13 mm
Diody oświetlające	+
Typ akumulatora/napięcie/pojemność	Li-Ion/14,4 lub 18 V/2.0, 4.0 lub 6.0 Ah
Waga (kg)	1,6-1,8 kg

Autor: Marek Pudło,pins