Wiertarki udarowe (część III). Konstrukcja (3)
Włącznik główny wiertarek udarowych jest spustowy, aby umożliwiał łatwe włączenie elektronarzędzia przez naciśnięcie palcami, analogicznie do pistoletu, i zwiększanie lub zmniejszanie obrotów. Istnieje wykonanie, które ma oprócz spustowego włącznik przyciskowy.
Włącznik spustowy maszyn przewodowych wyposażony jest w blokadę, która uniemożliwia wyłączenie maszyny po zaprzestaniu przez operatora nacisku palcami. W zespole włącznika znajdują się takie podukłady jak regulacja prędkości obrotowej, wstępny wybór prędkości obrotowej oraz zmiana kierunku obrotów (tzw. obroty prawe/lewe). Jak wspomnieliśmy, regulacja prędkości obrotowej w maszynach przewodowych i bezprzewodowych odbywa się poprzez mniejsze lub większe przyciśnięcie spustu włącznika, przy czym mniejszemu przyciśnięciu odpowiadają wolniejsze obroty, a większemu
– szybsze. Jak można się domyślić, taka regulacja to nic innego jak odpowiednio wykonany potencjometr suwakowy. Jest ona niezwykle ważna, ponieważ umożliwia precyzyjne nawiercanie otworów we wstępnej fazie wiercenia. Dzięki niej możemy wiercić dokładnie w naznaczonym punkcie. W przypadku zaczynania otworu z dużą prędkością obrotową dochodzi bardzo często do zmiany punktu wiercenia i zarysowania wiertłem materiału obrabianego, co jest – jak wiadomo – niepożądane. W pewnych modelach wiertarek przewodowych stosuje się dodatkowo pokrętło wielkości wyboru maksymalnej prędkości obrotowej, pozwalające dostosować ją do rodzaju obrabianego materiału i średnicy wiertła. Jego działanie polega na ograniczaniu głębokości wciśnięcia włącznika spustowego, czyli na zmniejszeniu maksymalnego zakresu działania potencjometru.
Zmiana kierunku obrotów odbywa się albo za pomocą specjalnej dźwigni zamontowanej we włączniku wiertaki lub przełącznika słupkowego (zmiana kierunku pracy przez zamianę biegunów prądu, urządzenia przewodowe i bezprzewodowe), albo przez specjalny przełącznik zmieniający pozycję kątową szczotek węglowych silnika (tylko wiertarki przewodowe). Znajduje się on przeważnie w górnej części korpusu maszyny w tylnej części silnika.
W maszynach przewodowych, stosowanych do cięższych prac, wykorzystuje się elektroniczny układ stabilizujący parametry pracy pod zmiennym obciążeniem, tzw. constant-electronic. Jego zadanie polega na utrzymywaniu stałych obrotów silnika pod zmieniającym się obciążeniem urządzenia na poziomie prędkości obrotowej na biegu luzem lub maksymalnie o ok. 5-8% od niej mniejszych. W niektórych bardziej technicznie zaawansowanych wiertarkach przewodowych wykorzystuje się także układ elektronicznej regulacji momentu obrotowego. Umożliwia on dobranie odpowiedniej wielkości momentu obrotowego do wymagań danej operacji, np. wykonywania otworów o dużych średnicach czy wkręcania.
W wiertarkach przewodowych wyposażonych w silniki o większej mocy stosuje się niekiedy elektroniczne zabezpieczenie przed przeciążeniem. Układ ten wykorzystuje sensor kontrolujący temperaturę uzwojeń i/lub pobierany prąd. W wypadku przekroczenia tych parametrów wyłącza elektronarzędzie i/lub za pomocą specjalnej diody powiadamia o tym operatora (należy wtedy schłodzić maszynę poprzez pracę na biegu luzem lub wyłączyć ją i poczekać, aż się ochłodzi). Tzw. soft start, czyli układ ogranicznika prądu rozruchu, też jest stosowany w maszynach przewodowych mających silniki o dużej mocy. Jego działanie polega na ograniczeniu wartości prądu rozruchowego i ochronie silnika elektronarzędzia przed spaleniem i sieci elektrycznej przed przeciążeniem.
Elektronika w maszynach bezprzewodowych z silnikami szczotkowymi to przeważnie regulacja obrotów oraz ochrona antyprzeciążeniowa. W wiertarkach przewodowych i bezprzewodowych z silnikami bezszczotkowymi mamy mikrofalownik, który oprócz zamiany prądu stałego na zmienny spełnia funkcje regulacji obrotów, constant-electronic, soft start i antyprzeciążeniowej (liczba funkcji zależnie od modelu). W przypadku silnika bezszczotkowego w maszynach przewodowych stosuje się prostownik oprócz mikrofalownika.
