Wiercenie w drewnie za pomocą wierteł spiralnych

Wiercić w drewnie wiertłami spiralnymi każdy potrafi. Jednak żeby tę operację wykonywać prawidłowo, warto zapoznać się z kilkoma zasadami.

Wiercenie w drewnie różni się od wiercenia w metalach, chociaż dopuszcza się używanie podczas niego wierteł spiralnych do metalu. Jednakże jakość uzyskanych w ten sposób otworów jest niska. Przyczyną tego są właściwości drewna. Jest ono materiałem naturalnym o zróżnicowanej konsystencji i twardości oraz niehomogenicznym, mającym włóknistą strukturę. Konsekwencją tych cech jest fakt, że tradycyjne wiertło spiralne do metalu ślizga się po powierzchni drewna we wstępnej fazie wiercenia, powodując jego zarysowania, a nawet duże wyżłobienia (w przypadku użycia dość dużej

siły nacisku). Za to negatywne zjawisko odpowiedzialny jest duży kąt wierzchołkowy tego typu wierteł. Dlatego dla wierteł do drewna pracowano specjalną geometrię, która umożliwia centrowanie otworu, dokładne wycinanie jego krawędzi i szybkie usuwanie wiórów. Konieczność stosowania w wiertłach ostrzy centrujących wynika z heterogeniczności drewna. Ostrza te nie dopuszczają do tzw. zboczenia wiertła z osi wyznaczonego otworu na skutek natrafienia na twarde miejsca w strukturze obrabianego elementu. Ostrze centrujące musi wystawać poza krawędzie skrawające wiertła, żeby mogło osiowo prowadzić je w początkowej fazie wiercenia.

Krawędzie wykonywanego otworu w drewnie muszą być dokładnie i czysto wycinane. Efektem tak prowadzonej operacji jest otwór dokładnie okrągły i gładki (bez zadziorów i zadrapań). Można więc powiedzieć, że średnica otworu jest określona przez zewnętrzne krawędzie skrawające, których geometra wynika z ujemnego kąta wierzchołkowego wiertła.

Wiercąc w drewnie, należy stosować dość duży nacisk na wiertarkę, żeby otwór był wykonywany szybko. W przypadku otworów o dużej średnicy, w których siła docisku ręcznego jest niewystarczająca, powinniśmy użyć wierteł spiralnych (świdrów) z ostrzem centrującym gwintowanym. Takie narzędzie samo wchodzi w materiał, dostarczając do 80% siły potrzebnej do jego nacisku (tzw. samowkręcanie), wymaga jednak maszyny o dużym momencie obrotowym.

Wiertła do drewna mają także dość duże spiralne rowki służące do odprowadzania sporych rozmiarów wiórów. Jeśli chodzi o ich mocowanie w wiertarkach, to dla narzędzi o średnicy do 16 mm używa się klasycznych uchwytów wiertarskich trzyszczękowych (szybkomocujących lub kluczykowych). Wiertła takie powinny mieć uchwyt cylindryczny. Obecnie dla wierteł o średnicy mniejszej niż 8 mm zaleca się stosowanie uchwytów sześciokątnych 1/4”, bo zapewniają lepszą transmisję momentu obrotowego wiertarki. Takie narzędzie można montować w tradycyjnych uchwytach wiertarskich, a także za pośrednictwem uchwytu na bity z sześciokątnym napędem 1/4”. Przy wierceniu otworów o średnicy od 16 do 20 mm nie wolno stosować wierteł z uchwytami pomniejszonymi do średnicy 10 lub 13 mm, często bowiem dochodzi do ich złamania z powodu użycia dużego momentu obrotowego. W takim wypadku należy stosować wiertarki z uchwytami Morse’a MK2 lub MK3.

Ponieważ drewno nieefektywnie oddaje ciepło powstałe podczas wiercenia, może dochodzić do przegrzania się wierteł lub przypalenia otworów. Jedyną radą na to jest szybkie wiercenie z dużym posuwem (dociskiem). Wiercenie z małym dociskiem, a więc z wolnym posuwem, doprowadza do powstania dużej ilości ciepła, które powoduje przypalenia otworów. Podczas wiercenia w drewnie nie używa się chłodziw, ponieważ mają one negatywny wpływ na jego właściwości.
Naszym zdaniem połączenie wyżej opisanych zasad z umiejętnościami praktycznymi daje najlepsze rezultaty podczas wiercenia wdrewnie.