Na rynku spotykać można wiele wykonań wierteł stopniowych przeznaczonych do wiercenia w cienkich blachach. Jednym z nich są narzędzia mające dwa spiralne rowki do odprowadzania wiórów. Sprawdziliśmy ich użyteczność, testując wiertła stopniowe ze spiralnymi rowkami oferowane przez Hitachi.

Wiertła stopniowe Hitachi to narzędzia, które umożliwiają wywiercenie otworów w cienkich elementach i/lub blachach stalowych, aluminiowych czy wykonanych z metali nieżelaznych. Doskonale nadają się do ich rozwiercania i fazowania. Dzięki tym wiertłom znacznie skrócimy proces wiercenia w wymienionych materiałach, gdyż dokonujemy go w jednej operacji, używając do tego tylko jednego narzędzia. Gdybyśmy chcieli użyć popularnego wiertła spiralnego (przypominamy, że do blach powinno się

stosować tego typu narzędzia o dużym kącie wierzchołkowym), to należałoby tak wykonany otwór dodatkowo sfazować rozwiertakiem. Należy pamiętać, że użycie tradycyjnych wierteł spiralnych często powoduje deformowanie blachy wokół wywierconego otworu, szczególnie jeśli ma ona niewielką grubość (do 1 mm) lub jest miękka.

 

Oferowane przez Hitachi wiertła stopniowe 780101, 780102 i 780103, sprzedawane pojedynczo lub w zestawie 780104, wykonano ze stali szybkotnącej HSS pokrytej azotkiem tytanu glinu (TiAIN). Zaś wiertła 780106, 780107 i 780108 dystrybuowane pojedynczo lub w zestawie 780109 – wyłącznie ze stali szybkotnącej HSS. Wiertła z powłoką TiAIN mają podwyższoną odporność na zużycie (w tym na wysokie temperatury) przy zwiększonej szybkości skrawania. Dlatego doskonale nadają się do obróbki twardych stali stopowych, w tym nierdzewnych (INOX). Natomiast wiertła wykonane wyłącznie z HSS sprawdzą się podczas wiercenia w niewielkiej grubości elementach ze stali konstrukcyjnej oraz blachach stalowych, aluminiowych, miedzianych itd. Wszystkie omawiane wiertła stopniowe Hitachi mają powierzchnię, do której nie przylegają wióry, co jest szczególnie ważne podczas wiercenia w metalach nieżelaznych i aluminium.

 

 

Testowane wiertła Hitachi pod względem geometrii tworzą trzy pary narzędzi o tym samym kształcie: (1) 780101 i 780106, (2) 780102 i 780107 oraz (3) 780103 i 780108. Ich dolne ostrze służy do wywiercenia najmniejszego otworu i ma średnicę 4 mm (wiertła 780101, 780106, 780102 i 780107) oraz 6 mm (780103 i 780108). Jego wysokość w zasadzie wyznacza maksymalną grubość blachy, do której obróbki przeznaczone są wiertła (tzn. materiał ten musi mieć grubość mniejszą niż wysokość tego ostrza), I tak dla wierteł 780101, 780106, 780103 i 780108 grubość ta wynosi do 8 mm, zaś dla 780102 i 780107 – 6 mm. W ostrzach testowanych wierteł stopniowych zastosowano modyfikowany ścin zmniejszający opory skrawania i stosunkowo duży kąt wierzchołkowy, dzięki czemu m.in. łatwo punktowo rozpocząć wiercenie bez uprzedniego nawiercania. Są one tak skonstruowane, że podczas wiercenia szybko do pracy wchodzą dwa symetrycznie rozmieszczone boczne ostrza (odpowiadające łysinkom w tradycyjnym wiertle krętym do metalu). Są one głównymi krawędziami skrawającymi tych narzędzi. Stąd swoją zasadą działania testowane wiertła stopniowe bardziej przypominają frezy niż klasyczne wiertła. Warto tu zwrócić uwagę, że po przewierceniu tymi narzędziami blachy na wylot pracują wyłącznie boczne ostrza.

 

 

Dzięki temu krawędzie otworu są odpowiednio obrobione oraz sfazowane i nie wymagają dalszej obróbki. Dlatego bardzo ważny jest kąt natarcia ostrzy bocznych, będących de facto krawędziami rowków. Ponieważ mają one kształt spiralny, stopniowo wchodzą w materiał skrawany, niejako podcinając wiór. Dzięki temu opór materiału jest mniejszy niż w wypadku skrawania krawędzią prostą, co jest bardziej korzystne, bo możemy wiertłami stopniowymi Hitachi szybciej wiercić i uzyskać lepszy efekt jakościowy.

 

Ważną cechą wierteł

stopniowych Hitachi z rowkiem spiralnym jest ich dłuższa trwałość w stosunku do tego typu narzędzi z rowkiem prostym. Wynika to ze wspomnianych mniejszych oporów skrawania, szybszego oprowadzania wiórów na zewnątrz, co przeciwdziała powstawaniu wysokiej temperatury w strefie obróbki (jak wiadomo, z wiórami efektywnie odprowadzane jest ok. 60% ciepła powstałego podczas pracy narzędzi skrawających). W wiertłach stopniowych Hitachi znajdziemy też rzadko spotykane rozwiązanie, a mianowicie specjalnie wyprofilowane stopnie ułatwiające wywiercenie w cienkich blachach otworów o średnicach 10 mm. Testowane wiertła Hitachi mają następujące zakresy średnic wiercenia: 4–12 mm (780101 i 780106), 4–20 mm (780102 i 780107) i 6–30 mm (780103 i 780108) i sfazowane uchwyty, dzięki czemu nie dochodzi do ich ślizgania się w szczękach wiertarskich uchwytów wykorzystywanych w wiertarkach i wiertarko-wkrętarkach.

 

Podczas redakcyjnych testów do napędu wierteł stopniowych Hitachi użyliśmy wiertarko-wkrętarki Hitachi DV18DBL2 (obroty I/II bieg – 0–500/0–2100 min-1, maksymalny moment obrotowy – 130 Nm) zasilanej z systemowych akumulatorów Li-Ion/18 V/5,0 Ah. Najpierw w płaskowniku ze stali nierdzewnej (INOX) o grubości 5 mm rozwiercaliśmy otwór przelotowy o średnicy 4 mm, używając I biegu wiertarko-wkrętarki Hitachi DV18DBL2 i wiertła stopniowego 780101 (HSS TiAIN). Jego powiększenie do średnicy 11 mm trwało 32,97 s. Następnie wiertłem 780103 (HSS TiAIN) w blasze stalowej o grubości 1,5 mm wykonaliśmy otwór o średnicy 28 mm, używając II biegu wiertarko-wkrętarki Hitachi DV18DBL2. Operacja zajęła nam 22,83 s. W trzecim teście sprawdziliśmy wiertło 780108 (HSS), wiercąc nim z użyciem II biegu wiertarko-wkrętarki Hitachi DV18DBL2 w falistej blasze cynkowanej o grubości 1 mm otwór o średnicy 30 mm. Zadanie to wykonaliśmy w 5,86 s. Testy zakończyliśmy wykonaniem w elemencie miedzianym o grubości 3 mm otworu o średnicy 20 mm. Użyliśmy do tego wiertła 780107 (HSS) i II biegu wiertarko-wkrętarki Hitachi DV18DBL2. Operacja trwała 9,3 s. Nasze wrażenia są z testów są następujące: wiertła stopniowe Hitachi pracują bardzo płynnie i szybko, dając dobrą lub bardzo dobrą jakość otworów. Umożliwiają więc uzyskanie wysokiej efektywności pracy, co ma znaczenie podczas wykonywania zleceń, w których liczy się terminowość.

 

Reasumując, wiertła stopniowe Hitachi to akcesoria dla fachowców, dla których jakość narzędzi ma znaczenie pierwszorzędne. Sprawdzą się doskonale w pracach wykonywanych przez elektryków, instalatorów systemów wentylacji, profesjonalnych wykonawców zajmujących się wyposażaniem wnętrz, jak też przez mechaników z serwisów maszyn, samochodowych i AGD oraz pracowników działów utrzymania ruchu zakładów przemysłowych, monterów szaf rozdzielających energię elektryczną, szaf i stołów warsztatowych itd.

pins