Silniki bezszczotkowe już na dobre zadomowiły się w elektronarzędziach. Skąd taki wniosek? Ten rodzaj napędu – stosowany dotychczas w najbardziej zaawansowanych wkrętarkach – trafia już do podstawowych modeli, w których w połączeniu z wydajnymi akumulatorami staje się prawdziwą konkurencją dla wiertarek sieciowych. Taki silnik występuje w urządzeniu Hitachi DV18DBEL.

Hitachi jako jedna z pierwszych firm na rynku elektronarzędzi wprowadziła do wkrętarek silnik bezszczotkowy. Do sprzedaży trafiły najpierw drogie i zaawansowane techniczne modele z rozbudowaną elektroniką, która pozwalała w bardzo szerokim zakresie regulować parametry pracy narzędzia (np. dokładnie ustawiać prędkość obrotową i moment obrotowy). Ten bardzo nowoczesny i skuteczny napęd postanowiono jednak

zastosować w mniej skomplikowanych konstrukcjach. Okazało się, że silniki bezszczotkowe są na tyle niezawodne, wydajne i cieszą się dużą popularnością oraz zainteresowaniem użytkowników, że warto montować je w tańszych modelach wkrętarek. Doskonałym przykładem takiego urządzenia jest wiertartko-wkrętarka udarowa Hitachi DV18DBEL zasilana bardzo wydajnym akumulatorem litowo-jonowym o napięciu 18 V i pojemności 4,0 Ah.

Dlaczego Japończycy postanowili, że właśnie silnik bezszczotkowy będzie sercem takiego elektronarzędzia? Motor brushless to same zalety. Nie ma on szczotek ani komutatorów, co oznacza bezobsługowość jednostki napędowej. Z jego konstrukcji usunięto bowiem elementy, które ulegają najszybszemu zużyciu i częstym awariom. Ale to nie wszystko. Iskrzenie powstające na styku szczotek i komutatora było źródłem dużych strat energii. Silnik bezszczotkowy jest więc dużo sprawniejszy i ma niższe zużycie energii. Konstrukcje te są również mniejsze i lżejsze. Jednak największą zaletą bezszczotkowców jest zastosowana w nich elektronika. Specjalny chipowy układ falownika daje możliwość bardziej precyzyjnego sterowania obrotami i ich momentem. To wszystko daje też zwiększoną efektywność pracy. Zatem Hitachi DV18DBEL jest bardzo skuteczne, a przy tym zużywa dużo mniej energii niż narzędzia z tradycyjnymi silnikami szczotkowymi.

W Hitachi DV18DBEL zastosowano mniej rozbudowaną elektronikę sterującą niż w przypadku topowych modeli bezszczotkowców japońskiego koncernu. Obroty zmienia się płynnie za pomocą włącznika spustowego. Maszyna wyposażona jest w mechaniczną przekładnię główną z dwoma biegami. Wybór właściwego (Low lub High) odbywa się przełącznikiem umieszczonym w górnej części obudowy. Użytkownik ma więc do dyspozycji niską prędkość obrotową i wysoki moment obrotowy na 1. biegu, a wysoką prędkością i niższym momentem na 2. Mechanizm udarowy generuje na poszczególnych przełożeniach odpowiednio 5600 i aż 21.000 uderzeń/min. Moment obrotowy ustawia się za pomocą pokrętła z 22 położeniami i blokadą sprzęgła do wiercenia. Narzędzie jest więc gotowe do obróbki każdego rodzaju materiału – od najtwardszego drewna (średnica wiercenia 38 mm), gdzie liczy się duży moment obrotowy, przez stal (13 mm) wymagającą wysokich obrotów, po prace montażowe, w których najważniejsze jest precyzyjne mocowanie wkrętów na stałą głębokość.

W wiertarko-wkrętarce udarowej Hitachi DV18DBEL zastosowano najnowocześniejsze źródło zasilania – ogniwa litowo-jonowe o napięciu 18 V i dużej pojemności 4,0 Ah. 4-amperogodzinne akumulatory zapewniają maszynom nie tylko większą wydajność działania, ale także znacznie dłuższy czas pracy. Japończycy zastosowali układy elektroniczne chroniące urządzenie przed nadmiernym chwilowym obciążeniem i zbyt gwałtownym poborem prądu z akumulatorów, co pozwala aktywnie chronić ich ogniwa przed uszkodzeniami. Ładowarki wyposażyli w system zabezpieczający akumulator przed nadmiernym rozładowaniem lub przeładowaniem.

Testowane elektronarzędzie, mające mocny silnik o wysokim momencie obrotowym i przeznaczone do cięższych zadań, zostało wyposażone w solidny uchwyt wiertarski. Konstruktorzy zastosowali więc wersję metalową i samozaciskową o średnicy mocowania 13 mm. Automatyczna blokada wrzeciona pozwala wygodnie i pewnie montować w gnieździe osprzęt (wiertła, bity).

DV18DBEL został wyposażony także w diodę doświetlającą miejsce wkręcania lub wiercenia. Umieszczono ją na górze gniazda akumulatora.

Światło włącza się automatycznie wraz z uruchomieniem maszyny. Z tyłu zaś znajdziemy wskaźnik poziomu naładowania baterii, który pozwala na bieżąco monitorować stan napełnienia ogniw energią i we właściwym czasie podjąć decyzję o konieczności ładowania.

W redakcyjnych testach sprawdzaliśmy rzeczywiste możliwości silnika bezszczotkowego zastosowanego w wiertarko-wkrętarce udarowej Hitachi DV18DBEL. W tym celu wykonaliśmy na przykład wiercenie w płycie wiórowej wycinakiem 1-ostrzowym 32 mm. Przewiercenie elementu o grubości 30 mm trwało 5 s. Z kolei w próbie montażowej osadziliśmy w drewnie wkręt o wymiarach 10 x 300 mm (niepełny gwint) w czasie 14 s. W zadaniu udarowym przewiercaliśmy na wylot bloczek betonowy o grubości 120 mm wiertłem 10 mm. Próba taka trwała średnio 16 s.
Reasumując, wyniki testów mówią same za siebie, mieliśmy w redakcyjnym warsztacie wydajne i nowoczesne urządzenie, które – naszym zdaniem – sprawdzi się w rękach wymagających fachowców.

Autor: Marek Pudło, pins

Dane techniczne wiertarko-wkrętarki udarowej Hitachi DV18DBEL

Maks. średnica wiercenia w stali/drewnie/cegle	13/38/13 mm
Maks. moment obrotowy	50 Nm
Obroty I/II bieg	0-400/0-1500 min-1
Uchwyt szybkomocujący	+ (13 mm)
Typ akumulatora/napięcie/pojemność	Li-Ion/18 V/4,0 Ah
Waga z akumulatorem	1,9kg