Wiertarko-wkrętarka Festool T 18+3 to niewątpliwie najbardziej zaawansowane technicznie tego typu elektronarzędzie na rynku do bardzo szerokiej gamy operacji montażowych. Dlatego postanowiliśmy gruntownie je sprawdzić, wykonując dużą liczbę zróżnicowanych prób testowych.

Konstrukcja i parametry pracy

Wiertarko-wkrętarka Festool T 18+3 klasy 18 V oferuje rozbudowane mikroprocesorowe sterowanie elektroniczne parametrami pracy dzięki zastosowaniu w niej bezszczotkowego silnika EC-TEC. Charakteryzuje się on znacznie wyższym stopniem sterowalności niż jednostki komutatorowe prądu stałego, gdyż jego pracę możemy kontrolować, wykorzystując do tego parametry: częstotliwości (obroty), napięcia i natężenia prądu (moment obrotowy). Elektronika w wiertarko-wkrętarce Festool T 18+3, dokładniej mówiąc, umożliwia precyzyjną regulację wielkości obrotów i momentu obrotowego. Jakie

są konsekwencje takiego rozwiązania dla konstrukcji testowanej wiertarko-wkrętarki? Po pierwsze, zbędne staje się sprzęgło mechaniczne, które służy do ustawiania momentu obrotowego, a de facto do jego ograniczania. Jak wiadomo, z czasem traci ono swoją dokładność na skutek zmiany właściwości sprężyny dociskającej. Po drugie, niepotrzebny jest też mechaniczny hamulec wybiegowy. Funkcje mechanizmów sprzęgła i hamulca realizuje zastępujący je wspomniany mikroprocesorowy układ elektroniczny wyposażony w czujnik Halla. Wielkość momentu i prędkości obrotowej w trybie wkręcania, do którego włączenia służy przełącznik funkcyjny umieszczony na górze obudowy urządzenia, ustawia się 25-stopniowym pokrętłem znajdującym się w tyle obudowy maszyny. W sumie mamy więc do wyboru 50 wartości momentu i prędkości obrotowej, gdyż wiertarko-wkrętarka Festool T 18+3 ma 2-biegową przekładnię planetarną. Przy tym, co ważne, obroty zwiększają się wraz ze wzrostem momentu. Na pierwszym biegu wielkość momentu obrotowego mieści się w zakresie 0,8–8 Nm, zaś na drugim – 0,5–6 Nm. Jak widać, początkowe wartości momentu są bardzo niewielkie (0,5 lub 0,8 Nm), dzięki czemu urządzeniem możemy wykonywać bardzo delikatne i precyzyjne operacje montażowe. Oczywiście, Festool T 18+3 oferuje płynne sterowanie prędkością obrotową i momentem za pomocą spustowego włącznika głównego na obu trybach swojej pracy, czyli na wkręcaniu i wierceniu (do ich ustawiania służy wspomniany przełącznik). Dla trybu wiercenia zakres prędkości obrotowej dla I biegu wynosi 0–450 min-1, zaś dla II biegu – 0–1500 min-1, przy tym maksymalny moment twardy ma wartość 50 Nm, natomiast miękki – 35 Nm. Testowaną wiertarko-wkrętarką wywiercimy w drewnie otwór o średnicy do 45 mm, zaś w metalu – do 13 mm.

 

Warto tu wspomnieć, że konsekwencją zastosowania elektronicznego sterowania momentem obrotowym jest też brak konieczności ponownego nastawiania go podczas zmiany trybu pracy z wiercenia na wkręcanie. Wystarczy tylko przestawić przełącznik na tryb wkręcania, gdyż ostatnie z ustawień momentu obrotowego zostało zachowane. Takie rozwiązanie przyspiesza i ułatwia obsługę wiertarko-wkrętarki. Natomiast brak układów mechanicznych hamulca wybiegowego oraz sprzęgła i zintegrowanego z nim pierścienia nastawczego przyczynia się znacznie do zmniejszenia masy i gabarytów wiertarko-wkrętarki Festool T 18+3. Pozytywny wpływ na to ma też zastosowanie silnika bezszczotkowego o znacznie mniejszych wymiarach od odpowiadających mu mocą jednostek komutatorowych prądu stałego. Dzięki temu testowane urządzenie z uchwytem Centrotec i bez akumulatora waży 1,1 kg. Jest to masa praktycznie równa masie kompaktowych wiertarko-wkrętarek klasy 10,8 V, od których Festool T 18+3 jest znacznie mocniejszą maszyną.

 

Elektronika mikroprocesorowa umożliwia nie tylko sterowanie parametrami pracy wiertarko-wkrętarki Festool T 18+3, ale także optymalizuje pobór energii. Do jego znacznego zmniejszenia przyczynia się też zastosowanie w urządzeniu wysokosprawnego silnika bezszczotkowego. Dzięki temu pracuje ono znacznie dłużej na jednym pełnym cyklu działania akumulatora niż odpowiadające mocą maszyny z jednostkami komutatorowymi. Elektronika informuje operatora za pośrednictwem wskaźników diodowych wiertarko-wkrętarki i baterii o stanie jej naładowania. Spełnia też tzw. funkcje ochronne: zabezpiecza silnik przed przeciążeniem, zaś ogniwa Li-Ion akumulatora –przed zbyt wysoką temperaturą i nadmiernym

rozładowaniem oraz przeładowaniem. Do zasilania wiertarko-wkrętarki Festool T 18+3 można użyć systemowych akumulatorów Festool serii BPC i BPS o klasie napięcia 18 V. Festool oferuje testowane urządzenie bez akumulatorów (wersja basic) lub z akumulatorami BP 18 Li 3,1 C (pojemność – 3,1 Ah) lub BP 18 Li 5,2 AS (5,2 Ah). Akumulatory BP 18 Li 3,1 C i BP 18 Li 5,2 AS wyposażono w ładowarkę SCA 8 z technologią AIRSTREAM chłodzącą ogniwa podczas ładowania oraz ze zoptymalizowanym programem szybkiego ładowania. Dzięki temu akumulator BP 18 Li 5,2 AS naładujemy w ok. 35 min (?). Użycie więc dwóch baterii o pojemności 3,1 lub 5,2 Ah w zupełności wystarcza do prowadzenia nieprzerwanej pracy.

 

Pod względem ergonomii Festool T 18+3 stanowi też wzorcowe urządzenie – wiertarko-wkrętarka ma konstrukcję „T”, kompaktowe gabaryty i jest perfekcyjnie wyważona. Jej uchwyt i tylną część służącą do wywierania posuwu pokryto miękką okładziną (soft grip). Dzięki temu pracuje się nią bardzo wygodnie, w tym również w miejscach trudno dostępnych.

 

Testowana wiertarko-wkrętarka Festool T 18+3 wyposażona jest w narzędziowe szybkomocujące złącze FastFix, na którym montuje się szybkomocujący uchwyt wiertarski o zakresie mocowania 1,5–13 mm (KC 13-1/2-K_FFP), jak też elementy systemu CENTROTEC: nasadki mimośrodową (DD-ES) i kątową (DD-AS), szybkomocujący narzędziowy uchwyt gniazdowy (WH-CE), ogranicznik głębokości wkręcania (DD-DC) itd. Warto tu wspomnieć, że wrzeciono wiertarko-wkrętarki Festool T 18+3 ma 6-kątne gniazdo 1/4”, które służy do mocowania bitów. Wykorzystujemy je wtedy, gdy musimy maksymalnie skrócić urządzenie, np. podczas montażu wkrętów w niewielkich szafkach czy szufladach.

 

Wyniki redakcyjnych testów

Redakcyjne testy wiertarko-wkrętarki Festool T 18+3 rozpoczęliśmy od wykonania w belce sosnowej wiertłem ZOBO otworu o średnicy 25 mm i głębokości 56 mm. Zadanie na II biegu wykonaliśmy w 9,7 s. Następnie montowaliśmy zawiasy do drzwiczek. Najpierw wiertłem ZOBO 35 mm wywierciliśmy gniazdo pod zawiasy, potem wiertłem centrującym ZB HS D5 EURO CE wykonaliśmy otwory pod wkręty Euro 6 x 15 mm, którymi zamocowaliśmy zawiasy. Operacja ich montażu trwała 48,33 s, w tym wywiercenie otworów pod zawiasy – 29,66 s (I bieg), wywiercenie dwóch otworów 5 mm pod wkręty (II bieg) – 5,86 s, wkręcanie wkrętów Euro (II bieg, ustawienie 6. momentu) – 9,79 s, zmiana osprzętu i ustawienie zawiasów – 3,02 s.

 

Podczas kolejnej próby montowaliśmy szafkę, skręcając ją wkrętami 4,5 x 40 mm. W tym celu najpierw wykonaliśmy sfazowane otwory o średnicy 3,5 mm i głębokości 13 mm za pomocą nawiertaka z ogranicznikiem głębokości (II bieg), a następnie z użyciem długiego bitu TX 20-100 CE/2 zamontowaliśmy wkręt (II bieg, 13. ustawienie momentu). Operacja montażu jednego wkrętu wraz z wywierceniem sfazowanego

otworu pilotującego trwała 20,37 s. Następnie przy użyciu nasadki mimośrodowej DD-ES i bitu zamocowaliśmy w boku szafki z drewna brzozowego wspornik narożny wkrętem 3 x 15 mm oddalonym o 3 mm od jej krawędzi, wykorzystując do tego II bieg i 1. ustawienie momentu. Operacja pokazała, że wkrętarka doskonale sprawdza się w bardzo delikatnych operacjach, a gdy jest wyposażona w nasadkę mimośrodową DD-ES, umożliwia montaż bardzo blisko ścianek, boków itp. Następnie wiertłem stopniowym wykonaliśmy w stalowej blasze o grubości 1,5 mm otwór o średnicy 12 mm (II bieg), co zajęło nam 4,79 s. Kolejne zadanie testowe wymagało sporej siły, gdyż skręcaliśmy twardą deskę tarasową bangkirai z bardzo twardym legarem azobe. Operacja montażowa składała się z wywiercenia otworu na wkręt o głębokości 62 mm i średnicy 4,5 mm za pomocą wiertła krętego z uchwytem Centrotec z zestawu HSS D3-10 CE/10, następnie ze sfazowania go nawiertakiem QLS D2-8 CE, aby zmieścił się w nim łeb wkrętu, oraz montażu wkrętu 5 x 62 mm łączącego deskę z legarem z użyciem ogranicznika głębokości wkręcania DD-DC i bitu Torx. Zadanie wykonaliśmy na I biegu w czasie 30,49 s, w tym wiercenie otworu trwało 19,2 s, fazowanie – 2,63 s, wkręcanie – 2,63 s, zmiana osprzętu i inne konieczne czynności – 6,03 s. Z kolei przystąpiliśmy do wywiercenia na II biegu otworu w cegle pod kołek 8 mm o głębokości 60 mm za pomocą uniwersalnego wiertła węglikowego 8 mm, co trwało 11,56 s. Następnie za pomocą końcówki do wkręcania i wykręcania haków HD D18 CE zamocowaliśmy w kołku plastikowym o średnicy 10 mm hak 6 x 120 mm w 3,4 s (II bieg). W przedostatnim zadaniu sprawdziliśmy, jak Festool T 18+3 radzi sobie z montażem wkrętów ciesielskich. Wkręt 8 x 200 mm zamocowaliśmy w belce sosnowej w czasie 6,04 s (I bieg). Testy zakończyliśmy montażem płyty gipsowo-kartonowej do profilu stalowego za pomocą ogranicznika głębokości wkręcania DD-DC i wkrętu 5 x 35 mm. Nadmieniamy, że ogranicznik umożliwia montaż wkrętów na tę samą głębokość i zamienia wiertarko-wkrętarkę Festool T 18+3 we wkrętarkę ze sprzęgłem kłowym. Operację wykonaliśmy na II biegu w czasie 0,53 s.

 

Reasumując, wszystkie bardzo zróżnicowane operacje testowe przebiegły bardzo sprawnie i szybko oraz bezwysiłkowo. Uzyskaliśmy przy tym najwyższej próby rezultaty jakościowe. Podczas każdej operacji testowej wiertarko-wkrętarka Festool T 18+3 pracowała jak specjalistyczna maszyna przeznaczona do właśnie wykonywanego rodzaju zadania. Jest to wynikiem zarówno szerokiego zakresu regulacji parametrów samej wiertarko-wkrętarki Festool T 18+3, jak też wykorzystania w niej rozbudowanego systemu montażowego Centrotec, którego ważnymi cechami, oprócz optymalnego dostosowania do pracy, są poręczność i łatwość oraz szybkość obsługi. Testowane urządzenie jest więc wysoce uniwersalne na poziomie profesjonalnym, a nie amatorskim, jak jego konkurenci. Pod tym względem jest też unikalne na rynku. Praktycznie pokrywa 80% zakresu profesjonalnych zastosowań wiertarko-wkrętarek. Przy tym jest bardzo trwałe dzięki najwyższej jakości wykonaniu oraz elektronice zabezpieczającej przed przeciążeniem i błędami operatorów. Wiertarko-wkrętarkę Festool T 18+3 z systemem montażowym Centrotec polecamy więc wszystkim profesjonalnym

wykonawcom (stolarzom, instalatorom itd.), którzy chcą szybko i bez problemów oraz z zachowaniem najwyższej jakości realizować zlecone prace.

pins

 

Dane techniczne wiertarko-wkrętarki Festool T 18+3

Napięcie/pojemność baterii Li-ion	18 V/3,1 lub 5,2 Ah
Obroty (I/II bieg)	0-450/0-1500 min-1
Maks. średnica otworów (drewno/stal)	45/13 mm
Zakres momentu obrotowego (I/II bieg)	0,5-6/0,8-8 Nm
Maks. moment obrotowy (twardy/miękki)	50/35 Nm
Zakres mocowania uchwytu wiertarskiego (mm)	1,5-13
Uchwyt narzędziowy we wrzecionie wiertarki	1/4”
Ciężar bez akumulatora z Centrotec	1,1kg