W redakcyjnym warsztacie mogliśmy się niedawno bliżej przyjrzeć najnowszym młotom kombi Makity oznaczonym jako HR4003C i HR4013C. Są to bliźniacze urządzenia różniące się wyposażeniem technicznym, które przekonują do zakupu i użytkowania nie tylko efektywnością pracy, ale także bardzo niskim poziomem wibracji.

Młoty kombi Makita HR4003C i HR4013C mają klasyczną konstrukcję typu „L”. Zastosowano w nich nowoczesny silnik komutatorowy o mocy 1100 W. Ich częstotliwość wynosi od 1450 do 2900/min, zaś obroty od 250 do 500/min. Młoty wyposażono w 5-stopniową elektroniczną regulację obrotów i częstotliwości udarów. Parametry te ustawia się poręcznym w obsłudze pokrętłem zlokalizowanym z boku obudowy silnika. Rozwiązanie to umożliwia

dokładny dobór prędkości obrotowej i częstotliwości udarów do specyfiki wykonywanego zadania (instrukcja podaje wielkość obrotów i wartość częstotliwości udarów na poszczególnych pięciu położeniach regulatora). Ponadto w młotach zastosowano elektroniczne układy miękkiego startu oraz stabilizujący obroty pod zmiennym obciążeniem. Mamy tu też wyłącznik bezpieczeństwa, który automatycznie unieruchamia urządzenie w momencie zużycia się szczotek węglowych (tzw. samowyłączające się szczotki silnika). Zanim to nastąpi, o ich granicznym zużyciu informuje ledowa kontrolka świecąca czerwonym światłem. Urządzenia mają także drugą kontrolkę świecącą na zielono, która powiadamia użytkownika o podłączeniu ich do sieci elektrycznej. W konstrukcji mechanicznej młotów znajdziemy także sprzęgło przeciążeniowe. Odpowiada ono za rozłączenie napędu w momencie zablokowania wiertła. Chroni ono w ten sposób silnik przed zniszczeniem, a operatora przed zranieniem elektronarzędziem obracającym się wokół osi wiertła.

Urządzenia mają dwa tryby pracy: wiercenie z udarem i kucie. Pokrętło funkcyjne znajduje się w górnej części obudowy. Ma ono jednak dwa dodatkowe ustawienia. Pierwsze umożliwia operatorowi pozycjonowanie dłuta pod 24 kątami, zaś drugie oznaczone symbolem młota w okręgu umożliwia pracę ciągłą w trybie kucia. W tym celu należy wcisnąć odrębny włącznik święcący na czerwono, który znajduje się w obudowie młotków naprzeciwko głównego włącznika spustowego. W momencie włączenia trybu pracy ciągłej zmieni on barwę emitowanego światła na zieloną. Tym samym włącznikiem zatrzymujemy urządzenie w trybie pracy ciągłej (wtedy zaświeci ponownie na czerwono).

Młoty wyposażono szybkomocujące uchwyty SDS-max, co oznacza, że aby zamontować w nich wiertło, czy dłuto nie trzeba odciągać tulei blokującej. Wystarczy je w włożyć, a kliknięcie oznacza prawidłowe zamocowanie osprzętu w gnieździe. W celu jego demontażu należy tuleję odciągnąć w kierunku korpusu młotów.

Bardziej zaawansowany technicznie model HR4013C ma układ soft no load, który redukuje częstotliwość udarów na biegu jałowym, dzięki czemu zmniejsza wibracje przenoszone na ręce operatora oraz umożliwia dokładne rozpoczynanie operacji kucia. Układ ten ogranicza też siłę pustych udarów i zapewnia uchwytowi SDS-max dłuższą żywotność. HR4013C wyposażono także w zaawansowany technicznie system antywibracyjny AVT. Składa się on z aktywnego dynamicznego tłumika drgań (tzw. przeciwagi) zintegrowanego z mechanizmem udarowym i sprężynowo-zawiasowego systemu mocowania rękojeści głównej do korpusu narzędzia. Oba młoty mają pochłaniającą drgania wykładzinę soft grip, którą obłożone są rękojeść główna i uchwyty boczne (w wyposażeniu tzw. prosty do wiercenia i typu „D” do kucia i dłutowania), jak również sprężynę tłumiącą tzw. przeciwudary, czyli zmniejszającą wartość siły reakcji na siłę udaru. Dzięki zastosowaniu układu AVT i sprężyny tłumiącej przeciwudary Makita 4013C odznacza się bardzo niskimi wibracjami wynoszącymi 5 m/s2 (wiercenie udarowe) i 4,5 m/s2
(kucie oraz dłutowanie) i tym samym wyznacza nowe standardy obniżonego ich poziomu. Zgodnie z europejskimi normami ograniczającymi ekspozycję użytkowników elektronarzędzi na wibracje urządzeniem tym można pracować bez przerwy prze 480 min. Warto tu jednak zaznaczyć, że poziom wibracji niemającego układu AVT modelu HR4003C też nie jest wysoki i wynosi odpowiednio 10 i 9,0 m/s2. Należy odnotować, że wiele obecnie produkowanych młotów generuje znacznie

większe wibracje.
Testowanymi młotami Makity możemy w betonie wykonywać otwory do 40 mm (wiertła SDS-max) i do 105 mm (korony SDS-max). Urządzenia te są od poprzedzających ich modeli japońskiego producenta wydajniejsze o 20% w wierceniu i o 45% w kuciu oraz dłutowaniu.

W redakcyjnym warsztacie wypróbowaliśmy oba modele Makity. W bloczku z betonu B45 wykonaliśmy najpierw próbę wiercenia 4-ostrzowym wiertłem SDS-max o średnicy 40 mm. Otwór przelotowy głębokości 11 cm powstał w czasie 45,94 s (HR4013C) i 46,09 s (HR4003C). Z kolei po zamontowaniu w uchwytach maszyn koron 50 mm wywiercenie nimi otworów o głębokości 7,3 (HR4003C) i 6,8 cm (HR4013C) trwało odpowiednio 48 s i 38,88 s. Prędkości wiercenia koroną wyniosły 0,1521 cm/s (HR4003C) i 0,1749 cm/s (HR4013C). Ostatni test polegał na wbiciu w belkę sosnową gwoździ o średnicy 8 mm i długości 25 cm, co pozwoliło nam sprawdzić efektywność pracy młotów w trybie kucia. HR4003C wykonał zadanie w 7,09 s, a HR4013C – w 8,81 s. Testy pokazały, o ile weźmie się pod uwagę niejednorodność obrabianych materiałów, że oba bliźniacze nowe młoty kombi Makity mają taką samą wysoką wydajność i pod tym względem należą do najlepszych młotów klasy 6 kg na rynku.

Reasumując, inżynierowie Makity, konstruując młoty kombi HR4003C i HR4013C, udanie pogodzili dwie wykluczające się dotąd istotne cechy tego typu urządzeń: wysoką wydajność pracy i niską emisję wibracji. Pod tym względem niewątpliwie testowane maszyny japońskiego koncernu wyznaczają nowe wygórowane standardy w budownictwie.

Autor: LP, pins 

Dane techniczne młotów kombi Makita HR4003C i HR4013C

Model	HR4003C	HR4013C
Moc nominalna (W)	1100	1100
Maks średnica wiercenia w betonie wiertłem/koronką (mm)	40/105	40/105
Częstotliwość udarów (min-1)	1450-2900	1450-2900
Obroty na biegu jałowym (min-1)	250-500	250-500
Rodzaj uchwytu	SDS-max	SDS-max
Układ antywibracyjny AVT	–	+
Układ soft no load	–	+
Waga (kg)	6,2	6,8