Klucz udarowy Hitachi WR 25SE dysponuje momentem 1000 Nm. Udarowy gigant zaimponował nam powagą i spokojem, z jakimi wykonywał ekstremalne zadania testowe.

Inżynierowie z Hitachi zmienili podejście do konstruowania elektrycznych kluczy udarowych dużej mocy i zastosowali w nowym 1000-niutometrowym modelu WR 25SE konstrukcję typu „T”. Dotychczas w kluczach dysponujących momentem od 600 do 1000 Nm wykorzystywano obudowę krzyżową. Jak wiadomo, wyposażone w nią narzędzie jest mniej wygodne w pracy dla operatorów. Ponadto obudowa typu „T” umożliwia uzyskanie dobrego wyważenia klucza, dzięki czemu łatwiej się go trzyma i pracuje nim. Oczywiście, z powodu dużej wagi testowanego klucza (7,7 kg) wyposażono go w

rękojeść dodatkową, którą montuje się z przodu urządzenia, analogicznie do rękojeści wykorzystywanych w wiertarkach czy wiertarko-wkrętarkach, oraz w zaczep umożliwiający podwieszanie narzędzia po zakończeniu wykonywania nim operacji montażowych. Zatem pod względem ergonomii testowany klucz Hitachi ustanawia nowe standardy dla tego typu elektronarzędzi o mocy rzędu 600-1000 Nm. Warto zwrócić uwagę na to, że gdy ustawimy rękojeść dodatkową w jednej płaszczyźnie z główną, wtedy modyfikujemy konstrukcję „T” w krzyżową. Oznacza to, że użytkownicy preferujący konstrukcję krzyżową mogą z powodzeniem wykorzystywać nowy klucz Hitachi.

Ktoś może zapytać, dlaczego taki klucz musi ważyć aż 7,7 kg? Odpowiadamy, że wynika to fizyki działania kowadełkowego mechanizmu udarowego, który należy do podstawowych podzespołów mechanicznych każdego elektrycznego klucza udarowego. Jego bijak musi mieć dużą masę, aby klucz mógł wytworzyć tak wysoki moment – w wypadku Hitachi WR 25SE o wartości 1000 Nm. Jest to też zgodne ze zdroworozsądkową zasadą i doświadczeniem, które posiada nawet każdy majsterkowicz, a mianowicie im większa masa młotka, tym jego uderzenia mogą być silniejsze. Najłatwiej się o tym przekonać, wbijając małym i lekkim młotkiem duży gwóźdź w belkę drewnianą – gdy użyjemy cięższego narzędzia, praca nam pójdzie znacznie sprawniej i szybciej.

Warto tu zwrócić uwagę na jeszcze jeden istotny fakt, a mianowicie że Hitachi zadbało o dostosowanie konstrukcji klucza do jego mocy. Mamy więc aluminiową obudowę silnika (Aluminium Housing Body – AHB) i stalową przekładni oraz mechanizmu udarowego. Dzięki niej klucz jest bardzo trwały i odporny na negatywne oddziaływanie drgań wytwarzanych przez mechanizm udarowy. Ponadto warto tu odnotować, że japoński producent pokrył przód przekładni gumową wykładziną, która pełni funkcje ochronne.

Mocna i wytrzymała obudowa WR 25SE kryje innowacyjne rozwiązanie napędu. W kluczu zastosowano bowiem bezszczotkowy silnik indukcyjny o mocy 900 W. Przypominamy, że do tej pory ręczne klucze elektryczne wyposażano wyłącznie w 1-fazowe silniki komutatorowe o sprawności rzędu 50%. Konsekwencją tego był znaczny wzrost mocy takich silników oraz ich gabarytów, jak też rozmiarów tego typu elektronarzędzi dysponujących stosunkowo dużymi momentami obrotowymi. Pisaliśmy o tym w artykule poświęconym nowemu kluczowi udarowemu Hitachi WR 16SE w „Gazecie Narzędziowej” 3/2015. W przypadku testowanego klucza mamy bardzo korzystny stosunek mocy nominalnej do wartości maksymalnego momentu obrotowego, który wynosi 0,9. Dla porównania podajemy, że dla silników komutatorowych stosunek ten jest rzędu 1,6 lub wyższy (w obliczeniach wykorzystano parametry klucza Hitachi WR 16SA(S)). Silnik bezszczotkowy pozwolił także zmniejszyć gabaryty WR 25SE o ok. 20-30% (długość – 330 mm, wysokość – 290 mm) w stosunku do kluczy krzyżowych tej samej mocy (długość – rzędu 430 mm, wysokość – rzędu 460 mm).

Oprócz nowoczesnego napędu Hitachi w testowanym kluczu zastosowało rozbudowaną elektronikę antyprzeciążeniową, która wyłącza urządzenie przy nadmiernym obciążeniu i gdy temperatura wewnętrzna przekracza bezpieczną wartość maksymalną, jak też wtedy gdy urządzenie pracuje przez ok. 5 min bez obciążenia oraz jeśli jego czujniki działają wadliwie. Hitachi WR 25SE ma duży 2-funkcyjny włącznik spustowy: przyciskając dolną jego część uruchamiamy prawe obroty, a jeśli wciśniemy górną część, to wtedy narzędzie pracuje w lewą stronę. Włącznik o takiej konstrukcji, naszym zdaniem, jest dla użytkowników dużych

kluczy prosty i zarazem intuicyjny w obsłudze.
Elektronika zastosowana w kluczu dba także o to, aby maksymalna wartość momentu (1000 Nm) nie została przekroczona. Przyjmuje się, że maksymalny moment, który może aplikować człowiek za pomocą ręcznego pneumatycznego lub elektrycznego klucza udarowego, wynosi właśnie 1000 Nm. Warto tu wspomnieć, że maksymalny moment osiągany jest przez testowany klucz w 10 sekundzie pracy.
Hitachi WR 25SE przeznaczony jest głównie do realizacji połączeń twardych: śruby od M22 do M24 wymagające wysokiego momentu dokręcenia i od M22 do M30 dla standardowego momentu. Klucz wyposażono w kwadratowy zabierak 1”, który służy do mocowania nasadek udarowych i umożliwia przenoszenie bardzo dużych momentów obrotowych. Narzędzie wytwarza obroty 1100/min i udary z częstotliwością 1500/min.

Jak wiadomo, nie jest łatwo przetestować tak mocny klucz i określić jego efektywność działania. Postanowiliśmy najpierw sprawdzić go w teście zrywania śruby. W tym celu nacięliśmy na głębokość 1/3 średnicy stalową śrubę M18 i umieściliśmy ją w mocnym i ciężkim imadle. Po czym przystąpiliśmy do aplikacji udarów testowanym kluczem Hitachi. Po 7,01 s śruba została zerwana, co oznacza, że Hitachi WR 25SE wytworzył w tym celu moment przekraczający 900 Nm (wartość zgodna z wykresem narastania momentu opublikowanym w instrukcji obsługi narzędzia). Druga próba polegała na zamocowaniu w sosnowej belce wkrętu o średnicy aż 12 mm i długości 380 mm (niepełny gwint). Hitachi WR 25SE wykonał to zadanie bardzo krótkim czasie 40,02 s, przy czym pracował miarowo i ze stoickim spokojem.

Dane techniczne klucza Hitachi WR 25SE

Moc nominalna/zasilanie	900 W/230 V
Obroty luzem	1100 min-1
Częstotliwość udarów	1500 min-1
Maks. moment obrotowy (wkręcanie twarde)	1000 Nm
Zakres obsługiwanych połączeń gwintowych (duży moment dokręcenia)	M22-M24
Zakres obsługiwanych połączeń gwintowych (standardowy moment dokręcenia)	M22-M30
Waga	7,7 kg