SZLIFOWANIE METALI (CZĘŚĆ V). ARKUSZE I KRĄŻKI ŚCIERNE
Spośród nasypowych narzędzi ściernych do obróbki metali arkusze i krążki ścierne należą do najbardziej popularnych i powszechnie stosowanych.
Półproduktem do wytwarzania arkuszy i krążków są wyroby ścierne, z których przez wycięcie otrzymuje się arkusze o różnych wymiarach i krążki o różnych średnicach. Arkusze ścierne o kształcie prostokąta mają wymiary znormalizowane zgodnie z PN. Wymiary arkuszy są odpowiednio dobrane, zależnie od przeznaczenia. Elementem skrawającym w arkuszu są ziarna ścierne najczęściej z elektrokorundu lub węglika krzemu. W zależności od twardości materiału obrabianego nasyp ścierny na arkuszu może być bardziej lub mniej otwarty, tzn. może być większa lub mniejsza ilość ziaren ściernych na jednostce
powierzchni arkusza lub krążka. Ziarna ścierne, których wymiary zawierają się w granicach 3–400 µm, mocowane są do podłoża za pomocą różnych rodzajów spoiw. Spoiwo często zawiera dodatkowe składniki, które nie pozwalają na zaklejanie czynnej powierzchni arkusza produktami szlifowania.
Arkusze pełne wykorzystuje się do szlifowania ręcznego, natomiast w elektronarzędziach do szlifowania oscylacyjnego stosuje się arkusze z otworkami, przez które można odsysać ze strefy obróbki pył poszlifierski. W przypadku gdy obróbce podlega powierzchnia lakierowana lub podczas prac wykończeniowo-polerskich stosuje się arkusze ścierne wodoodporne. Arkusze ścierne można stosować nie tylko do szlifowania i wygładzania powierzchni wyrobów metalowych, ale także przedmiotów z drewna i tworzyw sztucznych. Doskonale nadają się do usuwania korozji. Na gładkiej stronie arkusza ściernego producenci umieszczają jego oznaczenie, w którym opisany jest rodzaj arkusza, jego rozmiar, gatunek i wielkość ziarna ściernego oraz charakterystyka spoiwa.
Krążki ścierne, podobnie jak arkusze, wykonuje się z podłóż ściernych metodą wykrawania. Krążki mają wymiary znormalizowane, a ich średnice zawierają się w granicach od 80 do 1000 mm, ale najczęściej ich wymiary wynoszą od O100 do O800 mm. Krążki mogą być pełne lub z otworkami albo tylko z nacięciami w części środkowej w celu łatwiejszego mocowania ich do ręcznie prowadzonych szlifierek i polerek. Mogą też posiadać otworki na powierzchni roboczej w celu odprowadzenia pyłu np. w szlifierkach obrotowo-oscylacyjnych. W powszechnym użyciu są krążki ścierne mocowane za pomocą kleju lub na rzepy. Podłożem dla ziaren ściernych z różnych rodzajów elektrokorundu lub z węglika krzemu może być papier, płótno lub fibra. Ziarna ścierne krążków najczęściej mają wymiar w granicach 600÷45 µm i są oznaczone jako P30 do P320. Podobnie jak arkusze ścierne krążki znajdują szerokie zastosowanie do szlifowania, czyszczenia i wygładzania powierzchni wyrobów z metalu, drewna i materiałów drewnopochodnych oraz tworzyw sztucznych.
Bardzo dobre wyniki uzyskuje się w pracach związanych z usuwaniem rdzy i powłok z powierzchni lakierowanych i malowanych. Krążki samoprzylepne i samoprzyczepne odznaczają się dużą trwałością oraz umożliwiają szybkie i trwałe zamocowanie na dysku szlifierki.
Do obróbki stali węglowej i stali szlachetnej firma KLINGSPOR wytwarza arkusze i krążki ścierne na podłożu papierowym. Są to m.in. narzędzia oznaczone symbolem PS 21 FK i PS 61 FK. Krążek ścierny PS 21 FK ma pełny nasyp z ziaren elektrokorundu cyrkonowego na wytrzymałym samoprzyczepnym podłożu papierowym. Wysokiej jakości samoostrzący się elektrokorund cyrkonowy gwarantuje wydłużony okres trwałości przy jednocześnie wysokiej wydajności szlifowania, w szczególności w trakcie obróbki metali, głównie stali szlachetnych. Krążek oznaczony PS 61 FK jest wykonany na bazie ziarna elektrokorundu ceramicznego. Pełny nasyp, stabilne podłoże i samoostrzące się ziarno ceramiczne zapewniają agresywne szlifowanie stali i stali szlachetnej.
Uniwersalne arkusze ścierne na podłożu płóciennym do obróbki przedmiotów wykonanych z dowolnego materiału metalowego firma KLINGSPOR oznaczyła symbolami KL 361
Do usuwania zadziorów, czyszczenia oraz uszlachetniania powierzchni przedmiotów ze stali szlachetnej KLINGSPOR rekomenduje arkusze NPA 400 z włókniny szlifierskiej z ziarnem elektrokorundu. Producent oferuje szeroki zakres granulacji ziaren ściernych spojonych we włókninie żywicą syntetyczną. W przypadku gdy wymagane jest narzędzie o wysokiej wydajności do zgrubnego czyszczenia, usuwania zadziorów oraz obróbki spawów, doskonale sprawdzą się narzędzia z ziarnem elektrokorundu na włókninie z włóknem poliestrowym oznaczone jako NDS 800. Z kolei krążki z włókniny ściernej SV 484 doskonale nadają się do miękkiego i elastycznego szlifowania powierzchni ze stali szlachetnej*.
Jan Krzos
* Literatura uzupełniająca:
Katalog firmy KLINGSPOR 2016 „Dobry. Bezpieczny. Żółty”,
Pszczołowski W., Rosienkiewicz P.; Obróbka ścierna narzędziami nasypowymi, WNT Warszawa1995.
