Szlifowanie drewna (część IX). Ogólne zasady BHP podczas szlifowania drewna

Podczas obróbki drewna narzędziami ściernymi nasypowymi może wystąpić wiele niekorzystnych i szkodliwych zjawisk. Do najważniejszych należy zaliczyć zapylenie otoczenia, drgania obrabiarki i przedmiotu obrabianego, hałas oraz zjawiska związane z elektrycznością statyczną, w tym możliwość pojawienia się strefy zagrożonej wybuchem.

Podczas szlifowania drewna Największe niebezpieczeństwo dla organizmu człowieka i otoczenia stwarza powstający podczas obróbki pył. Pył ten składa się z bardzo drobnych cząstek zużytych drobin obrabianego materiału oraz ziaren ściernych. Może on mieć działanie drażniące, alergizujące, toksyczne i pylicotwórcze. Z tego powodu w warunkach przemysłowych obsługa powinna być wyposażona w maski pochłaniające pył. Niezależnie od tego przy

każdej obrabiarce powinny być stosowane sprawnie działające urządzenia odciągowe. W przypadku występowania dużej ilości pyłu w jednostce objętości powietrza istnieje też niebezpieczeństwo wybuchu, dlatego należy dbać o odpowiedni stan instalacji uziemiających i ekwipotencjalnych.

Kolejnym szkodliwym czynnikiem jest hałas. Właściwe normy regulują jego dopuszczalny poziom podczas pracy. Praktyka pokazuje jednak, że niejednokrotnie poziom ten bywa przekraczany. Aby zmniejszyć ryzyko związane z hałasem, należy stosować specjalistyczne osłony dźwiękochłonne, zmniejszyć liczbę źródeł szkodliwego dźwięku oraz usunąć przyczynę drgań obrabiarki. Często wystarczy zoptymalizować parametry obróbki, aby znacznie zmniejszyć poziom szkodliwych dźwięków. Niezależnie od tego obsługa obrabiarek powinna być wyposażona w ochronniki słuchu.

Operatorzy obrabiarek szlifierskich i szlifierek ręcznych narażeni są również na wibracje. Pojawiają się one najczęściej podczas pracy szlifierkami ręcznymi (elektronarzędziami). Temu szkodliwemu zjawisku można przeciwdziałać poprzez dbałość o właściwy stan tarcz dociskowych i rolek prowadzących taśmę ścierną, częstą wymianę łożysk, wyrównoważenie wirujących tarcz oraz stosowanie tarcz miękkich, które skutecznie tłumią drgania.

W trakcie szlifowania narzędziami nasypowymi, w wyniku ruchu taśmy ściernej w suchym środowisku i przy nieodpowiednim stanie uziemienia maszyny, może wystąpić zjawisko polegające na pojawieniu się elektryczności statycznej. Aby temu zaradzić, należy stosować taśmy ścierne typu „antistatic”, natomiast obrabiarka powinna być uziemiona.

W przypadku szlifowania taśmami bezkońcowymi istnieje niebezpieczeństwo spadania taśm z rolek układu napędowego i prowadnic taśmy. Może nastąpić również zerwanie taśmy ściernej. Spadanie taśm z rolek napędowych najczęściej jest spowodowane nadmiernym zużyciem samych rolek lub nadmiernym ich luzem na łożyskach. Z kolei rozerwanie taśmy podczas obróbki nie stanowi dużego zagrożenia dla obsługi, o ile pozakładane są właściwe osłony. Przed założeniem taśmy na obrabiarkę powinna być ona sprawdzona: czy nie jest załamana, czy jej brzegi nie są naderwane lub nadmiernie wystrzępione.

Poza wymienionymi powyżej ogólnymi zasadami bezpieczeństwa podczas pracy należy przestrzegać również innych zaleceń. Materiały ścierne nasypowe powinny być przechowywane w temperaturze 18÷22°C oraz w 45% względnej wilgotności powietrza. Pasy bezkońcowe należy przechowywać na drążku lub hakach o średnicy co najmniej 50 cm. Pasy po wyjęciu z pudeł transportowych powinny być sezonowane co najmniej 24 godz. przed rozpoczęciem pracy. Nie należy demontować fabrycznie zastosowanych osłon obrabiarek i elektronarzędzi. Należy bezwzględnie stosować właściwy kierunek ruchu pasa, który jest zaznaczony strzałką na jego wewnętrznej stronie. Szlifowanie należy rozpocząć dopiero wtedy, gdy obroty obrabiarki osiągną roboczą wartość. Nie wolno szlifować w pobliżu materiałów łatwopalnych oraz w pomieszczeniach, w których istnieje niebezpieczeństwo wybuchu. Należy przestrzegać uwag i oznakowań podanych przez producentów narzędzi ściernych, obrabiarek i elektronarzędzi. Zawsze trzeba stosować środki ochrony osobistej.

W artykule wykorzystano informacje zawarte w podręczniku „Obróbka ścierna narzędziami nasypowymi”, W. Pszczołowski i P. Rosienkiewicz, WN-T, Warszawa 1995 oraz w katalogu firmy Klingspor „Dobry. Bezpieczny. Żółty”. Katalog2015.