Obsługa i prawidłowe użytkowanie kos mechanicznych (część X)
Kosy mechaniczne, a więc spalinowe i elektryczne, to urządzenia umożliwiające koszenie trawy lub mniejszych zarośli w niemalże każdym terenie. Dlatego wykorzystywane są zarówno przez firmy zajmujące się uprawą terenów zielonych, jak i przez gospodarstwa domowe do pielęgnacji ogrodów. W 10. odcinku naszego cyklu kontynuujemy omawianie osprzętu do kos spalinowych i elektrycznych.
W ostatnich dwóch odcinkach opisywaliśmy zasady prawidłowej wymiany żyłki w głowicach z żyłką przewlekaną przez pokrętło szpuli i w głowicach z żyłką zahaczaną w o specjalne zagłębienie wykonane w samej szpuli. Teraz zajmiemy się cięciem żyłkami nylonowymi, które stosuje się do cięcia traw i drobnych roślin.
Na początek nieco teorii. Jak wiadomo, prędkość punktu poruszającego się po okręgu zwiększa się wraz z jego odległością od środka tegoż okręgu. W naszym wypadku oznacza to, że najszybciej obraca się końcowy odcinek żyłki w kosie czy podkaszarce. Ten właśnie odcinek bierze udział w cięciu. Oczywiście, żeby cięcie materiałów wiotkich, jakimi są rośliny, było najskuteczniejsze, żyłka musi mieć jak największą prędkość obwodową, a jej powierzchnia styku z ciętymi roślinami powinna być jak najmniejsza. Kosy spalinowe mają obroty wrzeciona wyjściowego na poziomie 8000/min, czyli prędkość obwodowa końca żyłki o długości 15 cm wynosi ok. 125,6 m/s. Łatwo ją obliczyć, mnożąc obwód okręgu (2πr, gdzie r to faktycznie długość żyłki używanej do cięcia) przez wielkość obrotów wyrażoną ich liczbą na sekundę. Zatem, teoretycznie rzecz ujmując, bardzo cienka żyłka będzie najskuteczniejsza w takim cięciu. Jednakże dochodzi tu czynnik masy, a zarazem pędu i energii kinetycznej żyłki. Nie może być więc ona za lekka, gdyż pomimo dużej prędkości i małej powierzchni styku, jej pęd i energia byłyby zbyt małe, a zatem też niewielka siła cięcia.
Praktycznie rzecz ujmując, należy powiedzieć, że istnieje pewna graniczna masa żyłki, którą wyraża się jej grubością, zapewniająca nam w miarę efektywne cięcie roślin. Dla żyłek o przekroju okrągłym wynosi ona ok. 1,3 mm. Takiej właśnie żyłki używa się w podkaszarkach do cięcia drobnej trawy i niewielkich roślin, np. koniczyny. Grubsze żyłki, np. 2 mm, nadają się nie tylko do cięcia trawy niskiej i wysokiej, ale też do średnich chwastów (są więc bardziej uniwersalne), zaś o grubości 2,7 i 3 mm – oprócz wspomnianych traw i chwastów − do wysokich chwastów, niewielkich zarośli oraz łąk. Zgodnie z podanymi zasadami gruba żyłka okrągła może okazać się mało skuteczna w cięciu drobnej trawy, gdyż ma za dużą powierzchnię styku (natarcia) z jej pędami. Dlatego ważna jest znajomość zasad doboru żyłek, o czym w następnym odcinku.
Istnieją jednakże sposoby zmniejszania powierzchni styku żyłki z ciętymi roślinami. W tym celu modyfikuje się okrągły jej przekrój na kwadratowy czy 5-kątny. Żyłki takie mają wyraźne ostrzejsze krawędzie, które zwiększają ich agresywność i efektywność szczególnie podczas cięcia grubszych roślin: chwastów czy nawet zarośli. Dostępne są w rozmiarach 2-3 mm. Jednakże nie tylko wielkość przekroju czy jego kształt charakteryzują żyłki, ale też takie właściwości, jak: wytrzymałości na rozrywanie i strzępienie oraz na wysoką temperaturę wytwarzaną podczas cięcia, co powoduje topnienie nylonu, z którego te narzędzia są wykonane. Inaczej mówiąc, głównie jakość nylonu decyduje o tych właściwościach. Im wyższa, tym żyłka lepsza.
Pod względem jakościowym mamy 3 główne klasy żyłek: amatorskie (DIY), półprofesjonalne i profesjonalne. Amatorskie markowe żyłki mają wśród tego typu narzędzi dobrą wytrzymałość mechaniczną i temperaturową (np. Makita Round Trim), półprofesjonalne – wysoką (np. Makita Round Trim Plus i Makita Square Trim Plus), zaś profesjonalne – najwyższą (np. Makita Round Trim Pro i Makita Square Trim Pro). Omawiając żyłki, należy wspomnieć o tzw. cichych żyłkach przeznaczonych dla użytkowników dbających o środowisko naturalne lub dla tych, dla których hałas jest
wysoce szkodliwy. Mają one przekrój kwadratowy skręcony (spiralny). Przykładem takiego narzędzia jest cicha żyłka Makity, która redukuje poziom hałasu mierzony w dB o 15%. Daje to subiektywne zmniejszenie hałasu o 70%. W następnym odcinku zajmiemy się prawidłowym doborem żyłek.
