Narzędzia pomiarowe Kovine

Autor: Marek Pudło

Już niejeden specjalista budowlany przekonał się, jak dużo można stracić, używając tanich lekkich poziomnic libellowych. Tylko narzędzia prawidłowo wskazujące pion i poziom są gwarancją dokładnych pomiarów. Na polskim rynku doskonałym tego przykładem są poziomnice słoweńskiej firmy Kovine.

W Polsce generalnym importerem poziomnic libellowych i łat budowlanych Kovine jest spółka Geoserv z Warszawy. Firma zajmuje się dystrybucją tych wysokiej jakości narzędzi pomiarowych samodzielnie i przez sieć profesjonalnych partnerów, głównie poprzez sklepy narzędziowe i specjalistyczne firmy zajmujące się sprzedażą różnego rodzaju sprzętu budowalnego (np. agregatów posadzkarskich).

Kovine to

firma z bardzo długą tradycją i doświadczeniem technologicznym. Została założona przez J.A. Siegela ponad 100 lat temu, bo w 1904 r., a wtedy jej sztandarowym produktem były składane miarki drewniane (popularne „calówki”). Ważną datą w historii przedsiębiorstwa był rok 1936, kiedy rozpoczęto produkcję poziomnic libellowych. Najbardziej dynamiczny rozwój tego działu nastąpił po 1945 r. kiedy słoweńscy konstruktorzy opracowali modele w drewnianych, metalowych i plastikowych profilach (obudowach). Poziomnice libellowe to sprzęt, z którym marka Kovine jest dzisiaj najlepiej kojarzona. W latach 70. XX w. firma zmieniła nazwę na TOVARNA MERIL KOVINE D.D. i przekształciła się w spółkę. Wtedy do produkcji wprowadzono stalowe taśmy zwijane i inne narzędzia pomiarowe.

Dzisiaj przedsiębiorstwo Kovine to nowoczesna fabryka, która wytwarza najwyższej jakości sprzęt pomiarowy. Cały proces – badania, projektowanie, produkcja, marketing i sprzedaż – prowadzony jest zgodnie z międzynarodową normą ISO 9001:2008. Ten certyfikat, który Słoweńcy zdobyli w 2000 r., jest gwarancją, że produkty Kovine spełniają najwyższe normy dokładnościowe.

W ofercie firmy Kovine znajdziemy kilkadziesiąt pozycji podzielonych na różne grupy produktowe. Są wśród nich oczywiście poziomnice libellowe, zwijane taśmy stalowe, łaty posadzkarskie, kątowniki i kątomierze, instrumenty laserowe, suwmiarki, narzędzia ręczne (szczególnie do prac posadzkarskich) czy nawet ołówki. Katalog polskiego importera – firmy Geoserv z Warszawy – jest nieco cieńszy, a w naszym kraju można kupić głównie poziomnice libellowe, łaty posadzkarskie, kątowniki, taśmy zwijane i miary składane. Flagowym produktam Kovine w Polsce jest seria poziomic libellowych Kovine EXACTA i łata posadzkarska Kovine Z80T1L. Oba narzędzia pomiarowe to dość unikalne rozwiązania i warto im poświęcić kilka zdań.

Poziomnice libellowe Kovine EXACTA występują w dwóch formatach – z profilem zamkniętym (modele LAP3) i z dwoma uchwytami roboczymi wewnątrz profilu (modele LAP3R). Posiadają one trzy libelle – dwie pionowe i jedną poziomą. Ta ostatnia ma podkładkę fosforyzującą, która pomaga pracować w ciemnych pomieszczeniach, i wytrawiony wskaźnik 2-procentowgo spadku (np. do układania terakoty lub wylewania posadzki na tarasach). Poziomnice typu LAP /R/ mogą służyć jako wzorcowe dzięki dokładności 0,3 mm/m. EXACTA oferowana jest w ośmiu podstawowych długościach: 60, 80, 100, 120, 150, 180, 200 cm oraz bardzo unikalna na rynku długość 250 cm. Za wysoką dokładność pomiarów i trwałość poziomnic odpowiada wzmocniony, trzykomorowy profil 60 x 24 mm z aluminium o wyjątkowej gramaturze 900 g/m.

Choć łata posadzkarska jest uboższa technologicznie od zwykłej poziomnicy libellowej, to może być wciąż interesującym narzędziem. Model Kovine Z80T1L na pierwszy rzut oka nie różni się od innych podobnych łat tego typu na rynku. Jednak diabeł tkwi w szczegółach. Okazuje się bowiem, że w dwukomorowym aluminiowym profilu o wymiarach 83 x 18 mm i gramaturze 860 g/m ukryto część roboczą o grubości aż 4 mm. W konkurencyjnych produktach ten element ma zwykle grubość ścianki profilu ok. 1,7 mm. Co to oznacza w praktyce? Zanim agresywny suchy beton zniszczy łatę Kovine podczas ściągania zaprawy, na śmietnik trafią 2–3 łaty innych producentów. Rachunek ekonomiczny zakupu jest więc prosty i nie trzeba go tłumaczyć. Łata Kovine Z80T1L ma jedną fosforyzującą libellę poziomą i jest oferowana w pięciu długościach – 100, 150, 200, 250 i

300cm.

Podczas budowy boiska pojawia się problem związany z niwelacją ostatnich warstw frakcji żwirowych. Dotychczas robiono to ręcznie, poprzez zaciąganie tych warstw łatą, co było czasochłonne i wymagało korzystania z obsługi geodezyjnej na każdym etapie. Budowa boiska tą metodą jest długa i kosztowna, wymaga specjalizacji oraz dużej dokładności. Czy można to zrobić prościej, dokładniej i szybciej?

Rozwiązanie TPI

Proces ten można zautomatyzować, uprościć i skrócić, korzystając z techniki laserowej, która ułatwia i przyspiesza budowę boiska na każdym etapie. Przy budowie boiska opłaca się skorzystać z technologii laserowej

przynajmniej na 2 sposoby:

(1) wykonując niwelację za pomocą niwelatora laserowego i łaty laserowej – wyznaczanie płaszczyzny poziomej i spadków za pomocą lasera jest znacznie szybsze oraz łatwiejsze niż za pomocą niwelatora optycznego i nie jest do tego potrzebna wykwalifikowana ekipa pomiarowa;

(2) dokonując niwelacji spycharką (lub koparko-ładowarką) z zainstalowanym systemem kontroli Topcon 1D – w rozwiązaniu tym system elektroniczny lasera, dzięki czujnikom zainstalowanym na lemieszu, może kontrolować wysokość i spadek wyrównywanej warstwy, praca więc jest dokładniejsza i szybsza.

Metoda 1. to właściwie metoda klasyczna, w której niwelator optyczny zastąpiono niwelatorem laserowym. Pracę w dalszym ciągu wykonuje się ręcznie, ale szybciej, ponieważ pomiary łatą laserową są szybkie i intuicyjne. Nie są potrzebne specjalne kwalifikacje, nie trzeba wykonywać skomplikowanych obliczeń, które bywają źródłem błędów. Czujnik umieszczony na łacie laserowej sygnalizuje (za pomocą optycznego wskaźnika lub sygnału dźwiękowego), czy warstwa w badanym miejscu ma odpowiednią wysokość czy nie. Podstawowe zalety tej metody w porównaniu z „klasyczną” techniką optyczną to:

znacznie szybsza praca dzięki skróceniu czasu pomiarów – wystarczy przyłożyć łatę w dowolnym miejscu, aby określić wysokość względem płaszczyzny odniesienia;

mniejsze ryzyko popełnienia błędu przez człowieka;

nie trzeba na każdym etapie korzystać z ekipy pomiarowej;

do pomiarów łatą laserową wystarczy jedna osoba (podczas gdy obsługa niwelatora optycznego wymaga dwóch osób, w tym przynajmniej jednej o wyższych kwalifikacjach).

Praca metodą 2. polega na zastosowaniu laserowego systemu wskaźnikowego do kontroli pracy maszyny. Systemy te oferowane są w postaci gotowych zestawów, mogą też zostać skonfigurowane na życzenie. Montaż ani demontaż nie sprawia problemu i może być przeprowadzony przez operatora spycharki lub koparko-ładowarki bezpośrednio przed rozpoczęciem niwelacji, a po pracy elementy można schować do walizki.

Czujniki umieszczone są na masztach zamontowanych do lemiesza spycharki. Jasny i czytelny wyświetlacz diodowy na czujnikach informuje operatora, czy ma w danym momencie obniżyć czy podnieść lemiesz. Jeśli na niwelatorze zostanie ustawiony żądany spadek w dwóch kierunkach, operator może go zrealizować na podstawie wskazań czujnika, bez pomiarów, bez przeliczania i bez ryzyka błędu – a przede wszystkim znacznie szybciej!

Niwelator ustawia się w osi boiska (na jego obrzeżach), co pozwala wyznaczać płaszczyznę ze spadkami w dwóch kierunkach bez konieczności przestawiania lasera. Operator maszyny może zmieniać ustawienia instrumentu zdalnie za pomocą pilota. Budowa boiska składa się zazwyczaj z 5 etapów: (1) niwelacji gruntu, (2) drenażu, (3) wykonania warstwy odsączającej piasku, (4) ułożenia trzech warstw kruszywa (o różnych frakcjach), (5) położenia nawierzchni syntetycznej (trawy lub poliuretanu). Technikę laserową można z powodzeniem zastosować na wszystkich etapach. Na 4. etapie laser bardzo ułatwia uzyskanie odpowiedniej grubości poszczególnych frakcji kruszywa. Zastosowanie czujników na lemieszu pozwala operatorowi przygotować warstwy z wyższą dokładnością, a ręczne wyrównanie ostatniej warstwy (za pomocą szyny czy łaty) jest szybsze. Na wszystkich etapach prac system laserowy pozwala zaoszczędzić czas i pieniądze. Specjalistyczne firmy, które przy wyrównywaniu warstw kruszywa stosują niwelator optyczny, potrzebują na to 7-10 dni, zaś po przejściu na technologię laserową firmy Topcon czas tej operacji skraca się do 2-4 dni. Zwiększona wydajność przejawia się także w ograniczeniu kosztów robocizny

(krótszy czas pracy ludzi i oszczędność materiałów budowlanych).

Obie zaprezentowane metody są łatwe do zastosowania, zaś sprzęt jest poręczny, prosty do zainstalowania i obsługi. Przystępne koszty sprawiają, że technologia ta jest dostępna nawet dla najmniejszych firm.

Proponowany sprzęt

Metoda 1. (klasyczna):

łata laserowa z czujnikiem Topcon (LS-80A, LS-80B),

niwelator laserowy z funkcją wyznaczania spadków Topcon (RL-100 2S, RL-100 1S, RL-H4C).

Metoda 2. (maszynowa):

czujnik laserowy Topcon do zamocowania na maszynie (LS-B10, LS-B100),

niwelator laserowy z funkcją wyznaczania spadków Topcon (RL-100 2S, RL-100 1S, RL-H4C),

maszyna (spycharka lub koparko-ładoowarka).

Przekonaj się sam!

Jeżeli chcesz sprawdzić, jak działa laserowy system Topcon 1D, napisz pod adresem tpi@tpi.com.pl i skorzystaj z bezpłatnej prezentacji sprzętu na swojej budowie.

Rys. 1. W metodzie 1. wykorzystuje się ręczną kontrolę spadku za pomocą lasera i łaty laserowej

Rys. 2. W metodzie 2. wykorzystuje się niwelator laserowy oraz czujniki laserowe, zamontowane na maszcie lemiesza spycharki lub koparko-ładowarki

Jak działa laserowy system Topcon 1D do lkontroli pracy spycharki lub koparko-ładowarki?

Niwelator emituje wiązkę lasera niewidzialną dla oka, odbieraną przez czujnik. Wiązka, wirując wokół pionowej lub pochylonej osi z prędkością kilkuset obr./min., tworzy płaszczyznę poziomą lub pochyloną, w jednym lub w dwóch kierunkach. Płaszczyzna ta (którą można precyzyjnie ustawić na panelu sterującym lasera) stanowi płaszczyznę odniesienia dla czujników zainstalowanych na maszynie. Operator, jadąc, obserwuje wskazania kolorowych diod na czujnikach. Pokazują one aktualne położenie lemiesza względem płaszczyzny odniesienia i podają proste komunikaty: „Opuść lemiesz”, „Podnieś lemiesz”, „Tak trzymaj”.

Okiem operatora

– Laser jest łatwy w obsłudze, sam się poziomuje, a wpasowanie w oś nie sprawia żadnego problemu. Nie muszę już trzymać się kołków, linek, a jedynie wysokości wskazywanej przez czujniki laserowe. Pomiar jest ciągły, w każdym punkcie na placu budowy wiem, na jakiej wysokości ustawić lemiesz. Na dodatek nie muszę nawet wychodzić z kabiny w celu zmiany ustawień lasera, bo sterowanie niwelatora odbywa się za pomocą pilota. Najważniejsze, że praca, którą wykonuję, jest dokładna. Niwelacja odbywa się z dokładnościami ±6 mm lub ±3 mm. Laser nie zwalnia z obowiązku prowadzenia maszyny. Czujnik tylko wskazuje, a ja poruszam lemieszem, dlatego dobre oko i sprawna ręka wciąż się liczą.

Operator spycharki (7 lat doświadczenia na maszynach budowlanych)

Budowa boiska z wykorzystaniem technologii laserowej Topcon 1D