Obecnie w instalacjach hydraulicznych budynków stosuje się różne systemy rur i dlatego ich wykonawcy potrzebują wielu specjalistycznych narzędzi: od obcinaków teleskopowych po zaciskacze do połączeń rurowych.

Gdy przyjrzymy się bliżej pracom hydraulicznym prowadzonym w budynkach, zauważymy, że polegają one układaniu odpowiednich ciągów rur instalacji gazowych, wodnych i centralnego ogrzewania oraz na łączeniu ich z odpowiednimi urządzeniami wewnętrznymi, wejściowymi i wyjściowymi – wodociągiem, kanalizacją, kranami, odpływami w umywalkach i wannach, zaworami, piecami CO, rozdzielaczami, kaloryferami itd. Dlatego podstawowymi narzędziami w torbie każdego hydraulika

są narzędzia przeznaczone do obróbki rur.

Narzędzia do dokładnego cięcia rur

Jak wiadomo, w hydraulicznych instalacjach budynków stosuje się wiele rodzajów rur, przeważnie stalowe, PCV, PEX i miedziane. Aby je zamontować, należy je najpierw wymierzyć, a potem dokładnie dociąć. Do mierzenia stosuje się popularne miary zwijane lub składane. Bardzo dobrą propozycją dla hydraulików są miary zwijane Proline, np. modele 20293, 20295 i 20298.
Jeśli chodzi o narzędzia do dokładnego cięcia rur, to ich rodzaj zależy od typu instalowanej rury. I tak twarde rury stalowe można docinać piłami ręcznymi wyposażonymi w odpowiednie brzeszczoty, ale naszym zdaniem znacznie lepiej w tym zadaniu sprawdzają się pilarki szablaste z wygodnym zasilaniem akumulatorowym, np. Tryton TJPS70. Model ten ma niewielkie wymiary, zasilany jest systemowymi akumulatorami Li-Ion 20 V i oferuje 3000 suwów/min. Aby uzyskać wysoką dokładność wymiarową rur stalowych, należy je przed docięciem unieruchomić. W tym celu trzeba posłużyć imadłem, które ma odpowiednio wyprofilowane szczęki do chwytania rur. Przykładem takiego mobilnego specjalistycznego imadła jest PROLINE 67211.

Rury PP, PE, PCV, PEX i miedziane możemy także docinać pilarką szablastą albo alternatywnie tradycyjną wyrzynarką zaopatrzoną w odpowiedni brzeszczot. Jednakże niemniej efektywne wykonanie tego zadania umożliwiają specjalistyczne narzędzia ręczne, które są łatwiejsze w stosowaniu niż elektronarzędzia. I tak do cięcia cienkościennych rur PP, PE i PCV możemy wykorzystać specjalne obcinaki nożycowe. Ich zaletami są przede wszystkim łatwość cięcia i możliwość dokładnego wykonania go w każdej pozycji, bez konieczności unieruchomienia obrabianej rury w imadle. Przykładem takich narzędzi są obcinaki PROLINE 17200 i 17201. Zastosowano w nich mechanizmy zapadkowe ułatwiające cięcie, ostrza ze stali nierdzewnej o twardości 55 (±2) HRC i korpusy z odlewu aluminiowego.

Metodę cięcia obcinakami nożycowymi możemy zastosować też do docinania rur warstwowych, np. PEX. Jednakże wymaga ona zastosowania obcinaków innego rodzaju, specjalnie dostosowanych do tego rodzaju rur, np. modelu PROLINE 17202 wyposażonego w stalowe ostrza gniazdowe o twardości 55 (±2) HRC.

Z kolei rury miedziane i aluminiowe można szybko dociąć obcinakami teleskopowymi wyposażonymi w kółka tnące oraz rolki prowadzące. Umożliwiają one wykonanie bardzo dokładnego okrężnego cięcia, w którego wyniku uzyskuje się prostopadłe krawędzie po przecięciu. Narzędziami tymi pracuje się efektywnie i wygodnie. Bardzo dobrym przykładem takich obcinaków są PROLINE 17210, 17211, 17212, 17213 i 17214.

Często po docięciu rur należy odpowiednio obrobić ich krawędzie, aby były gładkie i pozbawione zadziorów, co jest warunkiem prawidłowego wykonania ich połączenia. Do tego celu w przypadku rur miedzianych, aluminiowych i PCV stosuje się gratowniki z ostrzami ostrosłupowymi (np. PROLINE 67203) lub odpowiednio ukształtowanym ostrzem nożowym (np. PROLINE 67201). Rury stalowe gratuje się odpowiednimi narzędziami skrawającymi, np. frezami trzpieniowymi napędzanymi szlifierką prostą, lub ściernymi, np. kostkami do szlifowania ręcznego.

Narzędzia stosowane podczas łączenia rur

Po dokładnym docięciu rur przystępuje się do ich łączenia ze sobą w celu wykonania ciągów rurowych. Do tego celu, w

zależności od rodzaju rur, stosuje się wiele technologii i narzędzi. Ich omawianie zaczniemy od rur stalowych. Jak wiadomo, do ich łączenia stosuje spawanie lub gwintowanie. W artykule zajmiemy się bardziej popularną metodą połączeń gwintowanych za pomocą specjalnych kształtek: złączek, kolanek, trójników, śrubunków itp. Mają one fabrycznie wykonane gwinty i aby złączki zamontować na rurach stalowych, należy je odpowiednio nagwintować. Do wykonania tej operacji służą różnego rodzaju gwintownice do rur. Przykładem narzędzi, które znacznie usprawniają gwintowanie rur stalowych, jest zestaw gwintownic do rur z grzechotką PROLINE 67207. Jest on przeznaczony do wykonania gwintów na rurach o rozmiarach 3/8”, 1/2”, 3/4”, 1” i 1 1/4”.

Połączenia gwintowe rur stalowych wymagają nie tylko stosowania odpowiednich uszczelnień, np. teflonowych, ale także mocnego skręcania łączonych elementów. Do pokręcania rurami służą specjalne szczypce nastawne ze szczękami prostopadłymi (np. PROLINE 29722), odchylonymi o 45° (np. PROLINE 29711) lub w kształcie S (np. PROLINE 29705), jak też klucz typu Stillson (np. PROLINE 29018). Z kolei nakrętki śrubunków możemy dokręcać kluczem nastawnym typu szwedzkiego (np. PROLINE 29321) lub lekkimi szczypcami nastawnymi (np. PROLINE 28580), zaś śrubunki niemające nakrętek – kluczem stopniowym z grzechotką (np. PROLINE 18187).

W przypadku łączenia popularnych rur miedzianych wykorzystuje się technologie: lutowania miękkiego lub twardego albo mocowania zaciskowego. W wszystkich tych metodach używa się takich elementów złącznych, jak złączki, kolanka czy trójniki. Zakończenia rur miedzianych często kielichuje się, aby wyeliminować stosowanie drogich złączek, które zawsze niosą ze sobą ryzyko rozszczelnienia instalacji. W tym celu można np. użyć zestawu do ręcznego rozszerzania rur PROLINE 67208. Rury miedziane można także wyginać, co pozwala też na eliminację niepotrzebnych kolanek i złączek. Do tego celu stosuje się giętarki, np. PROLINE 67215, 67216 i 67217 o zakresie zagięcia 180°.
Rury z tworzyw sztucznych łączy się albo na wcisk (o ile mają odpowiednie mocowania z uszczelkami), albo zgrzewa, skleja lub skręca. Z kolei rury warstwowe, np. typu PEX, łączy się zaciskowo za pomocą specjalnych złączek. Wykorzystuje się do tego specjalne praski i zaciskacze ręczne lub elektro-hydrauliczne. Przykładem skutecznego w pracy zaciskacza ręcznego jest PROLINE 67240.

W artykule tylko przybliżyliśmy temat specjalistycznych narzędzi usprawniających prace hydrauliczne, wykorzystując do tego ofertę marki PROLINE. Należy zauważyć, że stosuje się w nich także, oprócz specjalistycznego sprzętu, wiele narzędzi i elektronarzędzi uniwersalnych, np. wkrętarki, wiertarki, klucze płaskie i płasko-oczkowe, młotki, szczypce zaciskowe, kombinerki itd. Dlatego torba narzędziowa hydraulika musi być bardzo pojemna i mieścić w sobie potrzeby sprzęt oraz odpowiednie akcesoria.