Współcześni stolarze używają nie tylko szerokiej gamy elektronarzędzi, ale także tradycyjnych sprawdzonych narzędzi ręcznych: od różnego rodzaju pił i strugów do dłut, raszpli oraz miar składanych. Kompleksową ofertę narzędzi ręcznych stosowanych w stolarstwie znajdziemy na platformie e-commerce merXu.com, a wśród nich produkty renomowanych producentów, takich jak: Bahco, Bessey, Narex, Piccard, Stanley, Tajima.

Działająca od października ub.r. platforma e-commerce MerXu.com oferuje już ponad 416 tys. produktów pogrupowanych w kategoriach bezpieczeństwa pracy, budownictwa, chemii i metalurgii, elektrotechniki i oświetlenia, maszyn i

motoryzacji, narzędziach, ogrzewania i hydrauliki. W kategorii narzędzi ręcznych liczącej już ponad 44 tys. produktów stolarze i fachowcy zajmujący się obróbką drewna mogą znaleźć kompleksową ofertę interesujących ich produktów: od dłut, strugów po różnego rodzaju ściski służące do mocowania. Nasz przegląd narzędzi ręcznych tradycyjnie wykorzystywanych w stolarstwie zaczniemy od pił, które w świadomości społecznej kojarzone są z tym zawodem.

Piły ręczne do cięcia drewna i materiałów drewnianych

Istnieje wiele różnych rodzajów pił do drewna o charakterystycznej konstrukcji wypracowanej przez setki lat praktyki stolarskiej i ciesielskiej. Zależy ona, jak wiemy, od wykonywanych operacji danym rodzajem piły, czyli od jej przeznaczenia operacyjnego. Obecnie wyróżnia się następujące rodzaje tych narzędzi: płatnice, grzbietnice, otwornice, narznice, piły konturowe i ramowe (krawężnice, poprzecznice, czopnice, odsadnice i krzywice), a także japońskie. Każde z tych narzędzi składa się z co najmniej dwóch elementów: jednej lub dwóch rękojeści oraz brzeszczotu. Rękojeści bywają wykonane z drewna, metalu lub tworzyw sztucznych. W ramowych i piłach kabłąkowych istnieje dodatkowo mechanizm mocujący umożliwiający odpowiednie naprężenie brzeszczotu, który w tych narzędziach jest elementem wymiennym. I tak np. płatnice wykorzystuje się do cięcia desek, sklejek, płyt wiórowych lub pilśniowych. W zależności od przeznaczenia operacyjnego są one produkowane z różnym rodzajem i wielkością zębów. Z kolei np. grzebietnic używa się do wykonywania bardzo dokładnych cięć. Narzędzia te mają brzeszczot prostokątny, zakończony drobnym uzębieniem. Grzbietnice często sprzedawane są ze skrzynką uciosową (przyrżnią), która umożliwia precyzyjne wykonanie cięć kątowych. Kolejnego rodzaju piły – otwornice – mają krótki i wąski brzeszczot. Otwornice, jak ich nazwa wskazuje, przeznaczone są do wykonywania otworów w deskach, sklejkach czy płytach paździerzowych. Specjalizowane przeznaczenie mają także wychodzące już z użycia narznice. Stosuje się je bowiem do wykonywania prostopadłych rowków potrzebnych w różnego rodzaju złączach stolarskich. Następny rodzaj pił – piły ramowe – jeszcze niedawno wchodziły do grupy podstawowych narzędzi stolarskich. Jednakże na skutek mechanizacji zostały wyparte z użycia. Współcześnie używa się podobnych do nich pił kabłąkowych. Swoją nazwę zawdzięczają charakterystycznemu kształtowi swojej ramy, która jest wykonana z metalowej rurki o przekroju owalnym. W metalowej ramie brzeszczot zamocowany jest za pomocą sworznia i napinany odpowiednią śrubą wkręcaną w rękojeść narzędzia. Brzeszczoty w piłach kabłąkowych są elementem wymiennym. Narzędzia te stosuje się do cięcia zgrubnego większych elementów drewnianych. Osobną grupę pił ręcznych do drewna stanowią piły japońskie. Cięcie nimi wykonuje się, ciągnąc brzeszczot do siebie, a nie od siebie, jak to ma miejsce w tradycyjnych piłach europejskich. Dzięki takiemu rozwiązaniu ostrze pił może być znacznie cieńsze (minimalnie do 3 mm). Piły japońskie są więc giętkie i przez to bardziej odporne na pękanie, a przy tym precyzyjne w cięciu i wymagające użycia mniejszej siły. Piły ręczne do drewna znajdziemy w kategorii „narzędzia ręczne” (kategoria docelowa – „piły ręczne”).

Strugi ręczne i cykliny

Strugi stanowią dość dużą grupę narzędzi ręcznych przeznaczonych do obróbki drewna. Możemy nimi wykonywać takie operacje, jak struganie wstępne wyrównujące, grubościowo-szerokościowe, profilowe, obróbcze i wygładzające. Narzędzia te, podobnie jak piły ręczne, mają konstrukcję dostosowaną do wykonywanych nimi operacji, zaś

nazwy rodzajowe strugów są od nich pochodne. I tak mamy strugi zdzieraki, równiaki, gładziki, spusty, żłobniki, wręgowniki, kątowniki, wpustniki, wypustniki, płetwiaki, wyżłabiaki itd. Ze względu na wykonanie korpusu narzędzia te dzielimy na posiadające korpus metalowy lub drewniany. Elementem roboczym w strugach ręcznych jest stalowy nóż jednostronnie zaostrzony. Jego szerokość oraz sposób zaostrzenia, w tym wielkość jego kąta (38-60°), ułożenie w stosunku do stopy, zależy od rodzaju struga, w którym jest zamontowany. Rękojeści tych narzędzi są albo drewniane, albo metalowe i oczywiście odpowiednio wyprofilowane.
Z kolei cykliny stolarskie to niewielkie płaskie, o grubości przeważnie od 0,25 do 1,0 mm elementy stalowe, których krawędzie są odpowiednio zaostrzone i tworzą niewielkie rąbkowe ostrze. Służą one do płytszego (wygładzanie) lub głębszego (wyrównywanie) skrobania powierzchni elementów z drewna. W zależności od przeznaczenia nadaje się im różne kształty. Prostokątne stosuje się do wyrównywania i wygładzania powierzchni drewnianych, zaś profilowe do obróbki powierzchni wklęsłych i wypukłych, fazowania lub zaokrąglania krawędzi, oklein itp. Na merXu.com strugi i cykliny można znaleźć w kategorii „narzędzia ręczne” i „pilniki”.

Tarniki

To rodzaj pilników, które stosuje się do obróbki zgrubnej i wykańczającej drewna: wyrównywania powierzchni, fazowania i zaokrąglania krawędzi. Narzędzia te składają się z podłużnej części roboczej i rękojeści. Na części roboczej, wykonanej przeważnie z narzędziowej stali węglowej, znajdują się nacięcia raszplowe o różnej podziałce. W tarnikach stosuje się obecnie rękojeści wykonane z drewna lub 1- lub 2-komponentowego tworzywowa sztucznego. Pod względem profilu przekroju poprzecznego części roboczej wyróżnia się tarniki płaskie, półokrągłe i okrągłe. Osobną grupę tych narzędzi tworzą tarniki blaszane przypominające kształtem strugi, a także tarniki igiełkowe, pilniko-tarniki specjalne itd. Na platformie merXu.com atrakcyjne oferty tarników można znaleźć w kategorii „narzędzia ręczne” oraz w kategorii docelowej „pilniki”.

Dłuta stolarskie

Składają się ze stalowego trzpienia zakończonego z jednej strony ostrą krawędzią tnącą, a z drugiej stalowym rdzeniem osadzonym w rękojeści, która może być drewniana lub wykonana z tworzywa sztucznego. Wśród dłut służących do obróbki drewna, rozróżnia się dłuta stolarskie, ciesielskie, rzeźbiarskie i tokarskie. Nasz interesujące dłuta stolarskie mogą być płaskie, wklęsłe lub specjalne. Pierwsze w nich mają szerokie spektrum zastosowań, gdyż wykorzystywane są w wielu podstawowych pracach stolarskich, zaś drugich używa się do wykonywania otworów i żłobień. Dłutami specjalnymi w zależności od ich rodzaju możemy wykonać gniazda do połączeń stolarskich lub ciesielskich (dłuta gniazdowe), pod zawiasy (dłuta do zawiasów), wygładzić narożniki we wgłębieniach i wyciąć niewielkie gniazda (kąciaki bez trzonka). Oferty dłut stolarskich na merXu.com znajdują się w kategorii „narzędzia ręczne”. Ich kategoria docelowa to „dłuta do drewna”.

Młotki stolarskie

Tak jak inne rodzaje młotków służą do pobijania i składają się z dwóch podstawowych elementów: główki i trzonka. W pierwszym z nich wyodrębnia się takie części, jak: obuch, rąb i otwór do mocowania trzonka. Rąb

młotków, w zależności od ich typów, może przybierać różne kształty, m.in.: łapki do wyciągania gwoździ, krawędzi tnącej z pionową lub poziomą krawędzią, zaostrzonego stożka, kulki itd. Główki młotków, w zależności od ich typu i przeznaczenia, wykonuje się z różnych materiałów (od stali, przez tworzywa sztuczne, do drewna). Wszystkie współcześnie produkowane młotki używane w stolarstwie posiadają wytrzymałe ergonomiczne trzonki wykonane albo z drewna albo z metalu i tworzyw sztucznych. Jak wiadomo, do obróbki drewna i materiałów drewnianych stosuje się nie tylko młotki stolarskie z obuchami z drewna lub stali, ale także wiele innych ich rodzajów, a w tym:
• młotki montażowe wykonane z twardej gumy lub tworzywa sztucznego lub mające główkę napełnioną śrutem, przydatne w procesie wykonywania mebli,
• młotki tapicerskie, posiadające okrągły obuch i stosunkowo wąski nosek przystosowany do wyciągania gwoździ,
• młotki rzeźbiarskie, których główka w kształcie walca jest zamocowana wzdłuż osi rękojeści, służące do pobijania dłut,
• młotki ciesielskie umożliwiające wyciągania gwoździ,
• młotki do rozbijania kłód drewna, itd.

Na platformie merXu.com młotki stosowane w stolarstwie znajdziemy w kategorii „narzędzia ręczne” oraz w kategorii docelowej „młotki”.

Narzędzia do mierzenia i trasowania dla stolarzy

W stolarstwie do mierzenia w wykorzystuje się takie narzędzia pomiarowe, jak miary składane i zwijane, liniały, cyrkle nastawne, kątowniki prostokątne stalowe i drewniane, kątowniki nastawne, zaś do trasowania – ołówki oraz rysiki, wzorniki kształtowe ze sklejki, blach czy tworzyw sztucznych. Dokładność trasowania możemy sprawdzić suwmiarkami oraz specjalnymi cyrklami, które zwie się mackami. Wszystkie narzędzia do mierzenia i trasowania, uważane za podstawowe dla profesji stolarskiej, można zakupić, korzystając z ofert na platformie merXu.com znajdujących się w kategoriach „narzędzia ręczne” i „narzędzia pomiarowe”.

Ściski stolarskie

W stolarstwie wykorzystuje się wiele ścisków o różnej budowie i, co należy tu odnotować, liczba ich rodzajów stale rośnie, gdyż pojawiają nowe, ulepszone ich konstrukcje lub bardziej wyspecjalizowane. Są one odpowiedzią na zmieniające się wymagania branży stolarskiej. Pod względem konstrukcyjnym są to przeważnie ściski z ruchomą jedną lub dwiema szczękami o różnym kształcie, mechanizmach ściskających lub rozpierających, rozmiarach oraz w wielu wypadkach mające ściśle określone zastosowania, np. montaż szuflad. Osobną grupę stanowią wyspecjalizowane zaciski kolanowe i krawędziowe do mocowania kątowego. Uogólniając, można powiedzieć, że narzędzia te służą do mocowania elementów względem siebie, np. w celu ich sklejenia lub montażu za pomocą lub specjalnych elementów łącznych, oraz do unieruchamiania ich na stołach warsztatowych, co z kolei umożliwia dokładną obróbkę, np. wykonywanie otworów. Na platformie merXu.com ściski znajdują się w kategoriach „narzędzia ręczne” i „ściski i imadła” oraz w kategorii docelowej „ściski”. W kolejnym artykule o sprzęcie dla branży drzewnej dostępnym na merXu.com napiszemy o akcesoriachmontażowych.