Lutowanie z CASTOLIN

Castolin Eutectic to firma z ponadstuletnią tradycją, specjalizująca się w dostarczaniu gotowych technologii, narzędzi i materiałów do przeprowadzania trudnych napraw i konserwacji różnorodnych maszyn oraz urządzeń. Zatrudnieni w niej specjaliści doradzają m.in., jak zapobiegać zjawiskom nadmiernego zużycia współpracujących ze sobą elementów. Firma od lat rozwija techniki łączenia metali poprzez lutowanie i spawanie.

Firma Castolin Eutectic wchodzi w skład Holdingu Messer Eutectic Castolin. Powstał on w 2000 r. po wykupieniu szwajcarskiej firmy Castoline (założonej przez Jeana-Pierre Wassermanna w 1906 r.) przez niemiecką firmę Messer Industrie GmbH (której początki w Niemczech w 1898 r. dał Adolf Messer). Holding

MEC jest obecny w ponad 100 krajach na całym świecie i zatrudnia łącznie ponad 6000 pracowników. W niniejszym artykule przyjrzymy się dokładniej, co ma do zaoferowania w dziedzinie lutowania. Od odkrycia w 1906 r. sposobu lutowania żeliwa w niskiej temperaturze rozpoczął wspomniany wyżej Jean Pierre Wassermann historię firmy Castolin. Już wówczas dostarczał zainteresowanym klientom niezbędne do lutowania stopy lutownicze i topniki. W szerszym zakresie zajął się rozwijaniem technologii napraw elementów wykonanych z żeliwa, co w tamtych latach – wobec powszechnie wykonywanych tą metodą elementów maszyn i innych przedmiotów codziennego użytku – było sprawą pierwszorzędnej wagi. Obecnie Castoline Eutectic posiada po 4 zakłady produkcyjne w Europie, Ameryce i Azji. Dostarcza na rynek pełną gamę produktów niezbędną do profesjonalnego łączenia metali w procesie lutowania i spawania. W ofercie znajduje się zarówno sprzęt do wykonania łączenia metali, jak i wszelkie potrzebne do tego materiały.

Garść informacji o lutowaniu
Lutowanie to sposób łączenia dwóch metalowych części za pomocą lutu lub spoiwa. Podgrzania łączonych elementów dokonuje się lutownicami elektrycznymi lub palnikami. Podczas procesu lutowania powierzchnia łączonych metali nie zostaje stopiona. Topi się jedynie lut, a połączenie powstaje dzięki przebiegającym zjawiskom adhezji i dyfuzji. Warunkiem powstania prawidłowego połączenia jest powstanie metalicznego wiązania między łączonymi elementami i lutem. Nastąpi to wówczas, gdy ciekły lut zwilży powierzchnie lutowane. Żeby to nastąpiło, powierzchnie te muszą być bezwzględnie oczyszczone z warstwy tlenków i odpowiednio aktywowane przy pomocy topnika. Może on być nakładany przed nałożeniem lutu lub też razem z lutem już podczas lutowania. Rozróżniamy dwa rodzaje lutowania: lutowanie miękkie (przebiegające w temperaturze do 450°C) i lutowanie twarde (powyżej 450°C).

We współczesnym świecie nadal często sięgamy do łączenia metali metodą lutowania. Istnieje wiele dziedzin (m.in.: elektronika, chłodnictwo, klimatyzacja, instalacje domowe), w których nie wymyślono lepszej metody trwałego łączenia dwóch metalowych elementów. Ten sposób łączenia ma wiele zalet. Przy poprawnym wykonaniu lutowania powstaje złącze o bardzo wysokiej wytrzymałości. Może ono niekiedy przekraczać wytrzymałość łączonych materiałów. Proces lutowania przebiega szybko i jest stosunkowo tani. Można go szeroko stosować, często daje się łatwo zautomatyzować. Jest to szczególnie istotne przy produkcji wielkoseryjnej (np. płytek z obwodami drukowanymi). Powstające przy lutowaniu połączenia są mocne, trwałe i szczelne w dość szerokim zakresie temperatur. Lutowane instalacje z miedzianych rur w porównaniu z ich odpowiednikami z innych materiałów (w tym szczególnie z tworzywa sztucznego) są znacznie zdrowsze, gdyż to właśnie miedź ma największą odporność na powstawanie kolonii szkodliwych dla ludzi bakterii. Lutowania można się bardzo szybko nauczyć, gdyż nie jest to metoda wymagająca długotrwałych, uciążliwych ćwiczeń i szkoleń.

Narzędzia do lutowania
Jak przystało na firmę, która problematyką łączenia metali zajmuje się już od ponad 100 lat, Castolin dostarcza na rynek wszystko, co jest niezbędne do profesjonalnego wykonania lutowania. Począwszy od prostych zestawów lutowniczych składających się z prostej lampy na butan i nabojów z gazem (Castolin 500) czy lampy z elastycznym przewodem doprowadzającym gaz do palnika, zwiększającym funkcjonalność narzędzia (Castolin 500 FLEX), poprzez lampę lutowniczą z automatycznym zapalnikiem piezoelektrycznym (Castolin 600) i palnik z mosiężną obudową umożliwiającą regulowanie wielkości płomienia

z zapalarką i nabojem z mieszanką gazów propan-butan (Castolin 1450), aż do zaawansowanych technicznie profesjonalnych zestawów do lutowania. W skład zestawu Castolin Kit Box CT 26 wchodzi palnik ze zintegrowanym reduktorem zapewniającym stałe ciśnienie na palniku i temperaturę płomienia do około 2000°C. Palnik z zapalarką piezoelektryczną ma solidną aluminiową obudowę, wyposażoną w przycisk do kontroli wypływającego gazu i przycisk do szybkiego zamknięcia dopływu gazu. W zestawie znajdują się również dwie butle na gaz palny typu MAP//ProTM. Zestawy Castolin Kit 2000 Flex oraz Castolin 4000 Flex Pro, oprócz palnika z elastycznymi wężami, zawierają dwie butle z gazami. Do gazu palnego (w pierwszym zestawie jest to gaz 1450, a w drugim Map//ProTM) jest dodana butla z tlenem. Za pomocą tych zestawów można osiągnąć temperaturę płomienia powyżej 3050°C. Wszystkie butle w zestawach są stalowymi pojemnikami jednorazowego użytku. Zainteresowani mogą dokupić osobno palnik na tlen i acetylen (z pięcioma dyszami o różnych wydajnościach) lub Palnik Bernzomatic T757 przystosowany do butli MAP//PROTM. Oprócz opisanych wyżej zestawów do lutowania czy butli i nabojów z gazami, firma oferuje również różnorodne akcesoria, często przydatne przy lutowaniu. Należą do nich choćby wykrywacz nieszczelności, spray do czyszczenia miedzi czy żel do ochrony powierzchni przed działaniem płomienia i wysokiej temperatury. Uzupełnieniem oferty są maty ochronne, na których w sposób bezpieczny i komfortowy można lutować.

Materiały do lutowania
W zależności od tego, jakie metale i jakim sposobem chcemy połączyć (wykonać lutowanie miękkie czy twarde), musimy do tego użyć odpowiednich lutów i topników. Firma Castolin w zależności od zastosowania połączenia lutowanego dostarcza szeroki wachlarz materiałów. Przy lutowaniu miękkim do łączenia elementów wykonanych z miedzi, stali nierdzewnej czy ocynkowanej zalecany jest lut cynowo-srebrny Tin Flam 157 z topnikiem TinFlux 157. Ma on temperaturę topnienia 220°C. Nieco wyższą (240°C) posiada lut cynowo-miedziany Tin Flam BC 5423. Jest on dedykowany do łączenia instalacji wody pitnej.

Do lutowania twardego – w zależności od zastosowania łączonych elementów i metali, z jakich są one wykonane – też należy starannie dobrać odpowiednie luty i topniki. I tak luty miedziano-fosforowe w postaci prętów mogą być wykorzystane do łączenia miedzi, nawet bez konieczności używania topnika. Gdy użyjemy topnika CuFlux 5000FX, oczywiście poprawimy jakość lutowania. Takie połączenia można stosować w układach chłodniczych, grzewczych i klimatyzacji. Poszczególne luty różnią się składem chemicznym, co ma wpływ na zakres topnienia. Do lutów tego typu należą CuFlam RB 5246 (715°C-805°C), CuFlam RB 5280 (650°C-820°C) i CuFlam RB 5286 (650°C-810°C).

Kolejną grupą lutów do lutowania twardego są luty srebrne bez kadmu. Są to AgFlam 6110 RF, AgFlam 6111 RX i AgFlam 6113 RX. Stosuje się je przy lutowaniu klimatyzacji, instalacji wodnych, gazowych, wymienników ciepła itp. W zależności od zawartości srebra (mają odpowiednio 20%, 34% czy 45%) zmienia się ich zakres topnienia. Uzyskuje się połączenia wytrzymałe, bez zawartości szkodliwego kadmu.

Jeszcze inne luty służą do łączenia aluminium. Lut Alu Flam 21F jest prętem aluminiowym w otulinie topnika, a AluFlam 190 bez takiej otuliny. Służą do łączenia aluminiowych elementów korpusów maszyn i urządzeń, a także układów w chłodnictwie i klimatyzacji. Znacznie wyższy zakres temperatur posiada lut Brass

Flam 18 XFC. Jest to miedziano-cynkowy pręt obudowany elastyczną otuliną topnika, dzięki czemu umożliwia lutowanie nawet w trudno dostępnych miejscach. Stosuje się go głównie do lutospawania ocynkowanych rur. Można nim również łączyć elementy wykonane z miedzi, żeliwa i jakościowych stali.

Nawet ten pobieżny przegląd narzędzi i materiałów do lutowania jednoznacznie wskazuje, że firma Castolin Eutectic do łączenia metali w ten sposób podchodzi w pełni profesjonalnie. Stąd też decyzja o podjęciu współpracy z firmą Lange Łukaszuk. Od niedawna LŁ stał się autoryzowanym dystrybutorem narzędzi i materiałów Castolin. W swojej ofercie posiada wszystkie wspomniane produkty. LŁ ma zamiar zatem zaopatrzyć nie tylko rynek tradycyjny, ale także nowoczesny w te wysokiej jakości produkty spod znaku Castolin.