Korony udarowe

Wiertła koronkowe udarowe to narzędzia przeznaczone do wykonywania dużych otworów w twardych materiałach budowalnych, głównie w betonie, za pomocą młotowiertarek SDS-plus lub młotów obrotowych SDS-max.

Zastosowania koron udarowych
W zależności od rodzaju uchwytu narzędziowego wyróżnia się dwa rodzaje koron udarowych: SDS-plus i SDS-max. Jak łatwo można zauważyć, korony SDS-plus stosuje się w młotowiertarkach SDS-plus, a korony SDS-max – w młotach obrotowych kombi z uchwytami SDS-max. Narzędziami tymi wierci się udarowo, czego nie robi się otwornicami podobnymi do nich w konstrukcji i co do zasady pracy. Korony stosuje się do wykonywania otworów w betonie,

cegle, cegle silikatowej i murze, mających średnicę od 25 do 112 mm (w przypadku narzędzi SDS-plus) i od 40 do 155 mm (SDS-max). Omawianymi koronami wierci się nieprzelotowe otwory o niewielkiej głębokości: do 50 mm (SDS-plus) lub do 80 mm (SDS-max). Istnieje możliwość wykonywania głębszych wierceń, ale wiąże się to z usuwaniem urobku zarówno z otworów, jak i samych koron. W przypadku otworów należy wybić pozostawiany w nich przez koronę rdzeń. Z powodu konieczności wykonania tychże dodatkowych operacji, wiercenia długich otworów koronami SDS-plus czy SDS-max jest czasochłonne i nieopłacalne. Do tego lepiej nadają się albo wiertła przebiciowe, albo korony diamentowe. Najbardziej popularny obszar wykorzystania udarowych koron SDS-plus i SDS-max to wiercenie otworów pod puszki podtynkowe stosowane do rozdziału przewodów instalacji elektrycznej czy montażu włączników oświetlenia, gniazdek elektrycznych, itp.

  
Budowa koron udarowych
Większość dostępnych na rynku wersji omawianych koron to tzw. narzędzia składane, co oznacza, że ich głównymi i przy tym rozłączalnymi częściami są: udarowa koronka wycinająca, centrujące wiertło udarowe i oprawka. Taka budowa tych narzędzi umożliwia szybką wymianę wiertła prowadzącego (w razie jego zużycia lub zniszczenia), jak i samej koronki wycinającej, co pozwala na wiercenie kolejno otworów o różnych średnicach za pomocą jednego młotka elektropneumatycznego i oprawki. Zwykle sama korona ma 4–6 ostrzy z węglików spiekanych w przypadku wersji SDS-plus i 6–13 w wypadku SDS-max. Liczba ostrzy zależy od średnicy korony i zwiększa się wraz z jej wzrostem. Obecnie ostrza rozmieszcza się na obwodzie korony asymetrycznie, aby przyspieszyć proces wiercenia udarowego i zmniejszyć drgania przenoszone na ręce operatorów. Są one przylutowane bardzo mocno do stalowego cylindra i wystają poza jego grube ścianki. Cylinder narzędzia jest bardzo solidny i trwały, bowiem jest wytworzony z kutej stali, aby mógł sprostać ciężkim warunkom pracy narzędzia i przenosić udary o dużej energii. W niektórych wersjach koron wykonuje się zwoje spiralne (przeważnie 2-zwojne), które służą do odprowadzania urobku ze strefy wiercenia. Niewątpliwie przyspieszają one wiercenie.

Ważną częścią koron jest wiertło centrujące. Jest nim standardowe wiertło udarowe o średnicy 8 mm dla narzędzi z uchwytem SDS-plus i 10–12 mm dla SDS-max. Wiertło to wystaje znacznie ponad krawędź części roboczej koronki i w początkowej fazie wiercenia ustala położenie osi otworu na powierzchni materiału. Następnie wchodzi ono w materiał na tyle głęboko, że nie pozwala koronce w fazie początkowego wycinania udarowego na jakiekolwiek odchylenia boczne od osi lub nierównomierną pracę. Podczas dalszej fazy wiercenia wiertło spełnia funkcję prowadnicy osiowej.

Oprawka służy do osadzenia koronki za pomocą stożka 1:8 (stare wersje koron) lub gwintu oraz do mocowania całego narzędzia w uchwycie maszyny. W zależności od rodzaju korona zakończona jest chwytem SDS-plus lub SDS-max.
Należy tu wspomnieć, że na rynku w grupie koron SDS-max spotyka też korony jednoczęściowe, czyli niebędące narzędziami składanymi. Takie korony przystosowane są do przenoszenia udarów o bardzo dużej energii, które w przypadku tego typu narzędzi składanych doprowadzają szybko do zniszczenia połączeń ich poszczególnych części. Takie jednoczęściowe korony powinno się stosować

w najsilniejszych młotach obrotowych.

  
Zasada pracy koron udarowych
Istota pracy korony udarowej polega na wycinaniu udarowym (scil. wykruszaniu i szlifowaniu zarazem) wąskiego okrągłego rowka w betonie lub kamieniu. Można więc powiedzieć, że praca ta przypomina działanie piły otwornicy. I podobnie jak w jej wypadku do obróbki nie potrzeba zbyt dużo energii, ponieważ w celu wykonania otworu usuwa się tylko wąski pas materiału. Jak wiadomo, za pomocą wiertła udarowego wykruszamy całą materię drążonego otworu. Stąd bardziej ekonomicznie i efektywniej jest używać koron do wykonywania w betonie lub kamieniu otworów o dużej średnicy i niewielkiej głębokości, niż wiertełudarowych.