Koronki czy wiertła SDS-max?

Autor: pins

Wielu specjalistów w dziedzinie narzędzi przeciwstawia koronki SDS-max wiertłom SDS-max, twierdząc przy tym, że wiercą szybciej i wydajniej. Zastanówmy się więc, czy mają rację.

Nikt rozsądny nie będzie kwestionował twierdzenia, że korony SDS-max wiercą szybciej i wydajniej niż wiertła pełne SDS-max. Np. według naszych doświadczeń koroną o średnicy 50 mm otwór o głębokości 50 mm w betonie B-25 przy użyciu młota udarowo-obrotowego klasy 8 kg można wywiercić w czasie 16,03 s. Gdy tymczasem używając wiertła SDS-max i wiercąc nim przy użyciu tego samego elektronarzędzia otwór o tej samej średnicy, zużyjemy na to aż 27,02 s. Różnica w wydajności

jest więc znaczna. Wynika ona z tego, że korony udarowo wycinają otwór po wąskim okręgu, a wiertła w zasadzie wybijają go, krusząc całe jego wnętrze.

Jednakże przeciwstawianie koron i wierteł SDS-max ma pewne ograniczenie, gdyż dostępne w handlu tych typów narzędzia tylko w niewielkim stopniu pokrywają się zakresami swoich średnic. Wiertła SDS-max zwykle występują średnicach od 12 do 52 mm, a korony – od 40 do 150 mm. A więc tylko wiertła o średnicach 40, 45 i 50 mm mają korony odpowiadające im w przybliżeniu wielkością. Może się też zdarzyć, że któryś z dostawców nie będzie oferował wiertła 50 mm, lecz 52 mm.

Stąd alternatywa – koronka SDS-max albo wiertło pełne SDS-max – w wypadku wielu dostawców sprowadza się do trzech wspomnianych średnic. W ich przypadku rozstrzygająca jest głębokość wykonywanych otworów. Jeżeli wiercimy na głębokość do 100 mm, należy wybrać koronę, jeśli zaś głębiej – wiertło, o ile oczywiście nie chcemy bawić się opróżnianiem korony zurobku.

Autor: pins

Prawidłowe cięcie wyrzynarką wymaga od operatora nie tylko użycia brzeszczotu przeznaczonego do cięcia danego rodzaju obrabianego materiału, ale także dobrania tego typu narzędzia o odpowiedniej podziałce zębów.

Zanim opowiemy o zasadach doboru brzeszczotu, przypomnimy, co to jest podziałka zębów brzeszczotu. Wyrażana jest ona przeważnie liczbą całkowitą i informuje o liczbie zębów mieszczących się na odcinku 1 cala (ok. 2,5 cm), np. podziałka Z = 4 oznacza, że na odcinku jednego cala mieszczą się 4 zęby, a podziałka Z = 12 – 12 zębów. Większa podziałka więc oznacza

mniejsze (drobniejsze) zęby, a mniejsza – odwrotnie, czyli większe.

Aby stwierdzić fakt wpływu wielkości podziałki na jakość cięcia, wykonaliśmy dwa doświadczenia, wykorzystując do tego wyrzynarkę Makita 4327. Urządzenie posiada moc 450 watów i elektroniczną regulację suwów brzeszczotu w zakresie 500-3100 min^-1 oraz rękojeść żelazkową z miękkimi wykładzinami typu soft grip. Cięliśmy nim cienką sklejkę brzeszczotem o dużej podziałce. W efekcie otrzymaliśmy bardzo postrzępioną powierzchnię cięcia. Po zastosowaniu odpowiedniego brzeszczotu o większej podziałce, jakość cięcia była zadowalająca. Dlaczego tak się stało wyjaśniamy poniżej. Przy okazji zachęcamy użytkowników elektronarzędzi do przeprowadzania takich prób, bo to pomoże dobrać im najodpowiedniejszy brzeszczot do wykonywanych operacji.

Zgodnie z wynikami naszego doświadczenia, dobór podziałki zębów uzależniony jest od długości, na której pracują, czyli od głębokości cięcia. Dlatego w celu prawidłowego dobrania brzeszczotu do obróbki danego elementu należy zmierzyć grubość przecinanych elementów oraz ich kształt, aby móc stosować w praktyce następującą zasadę: 3-6 zębów powinno jednocześnie skrawać materiał, zwłaszcza jeśli jest twardy. Jeżeli podziałka zębów jest większa lub równa grubości przecinanego materiału, uszkodzą one obrabiany element (powstają wtedy wyrwania), a w skrajnym przypadku dojdzie do wyłamania zębów i zniszczenia brzeszczotu. Ma to także szkodliwy wpływ na wyrzynarkę, np. może to doprowadzić do uszkodzenia mocowania brzeszczotu, a w przypadku dłuższego zablokowania jego ruchu – do nadmiernego przeciążenia silnika i uszkodzenia uzwojeń lub zerwania przekładni zębatej. Konsekwencje pracy brzeszczotem z nieodpowiednią podziałką zębów są więc dość kosztowne: zniszczenie materiału, duży spadek wydajności pracy, a przy tym znaczne zmniejszenie żywotności maszyny.

Jeśli postąpimy zgodnie z powyżej przedstawioną zasadą doboru podziałki zębów, a mianowicie do cięcia materiału użyjemy od 3 do 6 zębów brzeszczotu, i zapewnimy im odpowiedni posuw, obróbka będzie równomierna i prowadzona odpowiednią grubością wiórów. Taka praca stabilizuje ruch posuwisty brzeszczotu i nie dopuszcza do jego drgań. W efekcie nie tylko uzyskujemy złożone rezultaty obróbki, a także optymalnie wykorzystujemy wyrzynarkę i brzeszczoty, zachowując przy tym ich maksymalną żywotność.

Dobór podziałki zębów brzeszczotu wyrzynarki