Klucz dynamometryczny TengTools
Pod marką TengTools kryją się narzędzia ręczne przeznaczone dla wielu branż, w tym też dla lotniczej i motoryzacyjnej. Do redakcyjnego warsztatu trafił niedawno na testy klucz dynamometryczny TengTools 1292AG-EP o zakresie momentów od 40 do 210 Nm.
Jak wiadomo, odpowiedzialne połączenia śrubowe muszą być dokręcone ze ściśle określonym momentem. W takiej sytuacji korzystamy przeważnie z klucza dynamometrycznego. Dotyczy to w szczególności łączenia części ze stopów aluminiowych lub tworzyw sztucznych. Sztandarowym przykładem konieczności użycia klucza dynamometrycznego jest mocowanie głowicy silnika. Jest tam istotna nie tylko
kolejność przykręcania poszczególnych nakrętek, ale także wartość momentu, z jakim będą one dokręcane.Klucz dynamometryczny jest narzędziem dość mocno zaawansowanym technologicznie. Profesjonalne klucze muszą odpowiadać wymaganiom stawianym przez normy ISO. Ważne jest, by była zapewniona powtarzalność wskazań, nawet przy intensywnym używaniu klucza. Zaufanie budzą takie klucze, które zostały precyzyjnie wykalibrowane, a wraz z zakupem użytkownik uzyskuje indywidualne świadectwo kalibracji z numerem kontrolnym, tzw. certyfikat.
Dostarczony do naszego warsztatu klucz dynamometryczny TengTools był zaopatrzony w taki indywidualny certyfikat. W jego treści zostały przytoczone wyniki laboratoryjnych badań. Dla trzech wartości ustawionego momentu (40, 110 i 210 Nm) zostały podane odpowiadające im rzeczywiste odczyty dla pięciu pomiarów i obliczona średnia z tych wyników. Dokładność kalibracji ±4% w zupełności odpowiada wymaganiom stawianym takim kluczom przez normę ISO. Firma deklaruje, że użytkownik po pewnym czasie ma możliwość przeprowadzenia kolejnej kalibracji użytkowanego przez siebie narzędzia. Zalecane jest dokonywanie kalibracji raz w roku lub co 5000 dociągnięć. Oczywiście, taka kalibracja może się odbyć tylko w autoryzowanym zakładzie.
Klucz dynamometryczny TengTools z zapadkowym mechanizmem jest narzędziem dość wygodnym w użyciu. Jego konstrukcja pozwala na swobodne dokręcanie i odkręcanie połączeń śrubowych oraz na kontrolę wartości momentu w końcowej fazie dokręcania. Chociaż dokręcać i odkręcać śruby mogliśmy testowanym kluczem w obu kierunkach (umożliwiała nam to dźwigienka przełączająca), to kontrola wartości momentu była możliwa tylko przy dociąganiu w prawo. Mechanizm zapadkowy może być w razie potrzeby wymieniony. Istnieją również inne klucze dynamometryczne TengTools umożliwiające kontrolę wartości momentu w obu kierunkach. Jest to niezbędna właściwość klucza przy obsłudze połączeń z gwintem prawo lub lewoskrętnym.
Aby dokręcić śrubę z określonym momentem, należy najpierw ustawić jego wartość za pomocą śruby ustalającej. Następnie powoli dokręcamy nakrętkę aż do chwili, gdy usłyszymy charakterystyczne kliknięcie.
Dokręcanie połączeń śrubowych ułatwia też skala kątomierza umieszczona na główce klucza. Jest to rozwiązanie chronione patentem firmy. W instrukcjach napraw samochodów niektórzy producenci zalecają dociąganie śrub głowicy danym momentem i o kąt np. 45º. Klucze TengTools dzięki zintegrowanemu z kluczem kątomierzowi umożliwiają wykonanie takiej operacji jednym narzędziem. Należy jedynie wyzerować podziałkę, osadzić nasadkę na łbie śruby i zaznaczyć położenie śruby, następnie przekręcić klucz w lewo do uzyskania na podziałce kątomierza żądanej wartości kąta, np. 45º, i dociągnąć klucz z powrotem do pozycji wyjściowej, przekręcając w prawo. W przypadku konwencjonalnych kluczy dynamometrycznych mechanik w takim przypadku musi posiłkować się dodatkowym kątomierzem. Czop na nasadkę w tym kluczu ma wielkość 1/2”. Wartości momentu obrotowego można odczytać na matowanej skali w Nm lub w jednostkach anglosaskich (Ft/Lb). Wartość momentu ustawiamy, posiłkując się śrubą ustalającą. Klucz, który mieliśmy do dyspozycji, obejmował zakres momentów od 40 do 210 Nm. Gumowa nakładka na rękojeść zapewniła odpowiedni komfort pracy. W przeprowadzonych przez nas operacjach dokręcania elementów silnika ze stopów aluminium klucz spisywał się bez zarzutu.
