Frezarki górnowrzecionowe (rozdz. I). Pola zastosowań frezarek górnowrzecionowych

Frezarki górnowrzecionowe to elektronarzędzia przeznaczone do obróbki wiórowej drewna i materiałów drewnopochodnych. Używają ich głównie stolarze i meblarze, a także fachowcy zajmujący się wykańczaniem wnętrz.

Frezowanie jest obróbką wiórową powierzchni drewnianych, metalowych oraz wykonanych z tworzyw sztucznych i innych materiałów skrawalnych. Typowe zastosowania tego rodzaju obróbki to profilowanie krawędzi i wycinanie rowków czy otworów.

Frezowanie wykonuje się za pomocą narzędzia zwanego frezem i jego napędu, czyli frezarki. Frezy mają jedno lub więcej ostrzy oraz różne kształty krawędzi skrawających. Jest ich bardzo wiele typów, np. walcowe, walcowo-czołowe, palcowe, tarczowe, kątowe, grzebieniowe, ślimakowe itd. Jeśli się weźmie pod uwagę rodzaj obrabianego

materiału, to można rozróżnić frezy do metali, tworzyw sztucznych i drewna. Nas interesujące frezy do drewna mają mniej krawędzi skrawających od przeznaczonych do metali oraz małe średnice, dlatego mogą być napędzane obrotami zbliżonymi do 30.000 min-1 lub mniejszymi.

Frezarki mogą być jedno- lub wielowrzecionowe. Najczęściej stosuje się frezarki: pionowe, poziome, uniwersalne, do drewna, kół zębatych i gwintów. Nas interesują wyłącznie ręczne jednowrzecionowe frezarki górnowrzecionowe do drewna, napędzane elektrycznie. Ich silnik i wrzeciono znajdują się nad frezem i materiałem obrabianym. Dlatego elektronarzędzia te zalicza się do frezarek pionowych.

Gdy weźmie się pod uwagę podstawowe grupy użytkowników, to wtedy rozróżnia się dwie podstawowe klasy tych urządzeń: profesjonalne i amatorskie. Amatorskie frezarki górnowrzecionowe przeznaczone są dla majsterkowiczów, a profesjonalne – dla fachowców zwanych także profesjonalistami, czyli stolarzy, meblarzy itd. W artykule omówimy tylko frezarki profesjonalne. Oczywiście, frezarki te można jeszcze dzielić na profesjonalne przemysłowe, profesjonalne rzemieślnicze, półprofesjonalne, amatorskie wyższej klasy i niższej, ale ten podział wynika z poziomów jakościowych tych maszyn, a mniej z grup użytkowników.

Pola zastosowań frezarek górnowrzecionowych
Główne operacje wykonywane tymi elektronarzędziami to:

• profilowanie krawędzi z drewna miękkiego i twardego oraz materiałów drewnopochodnych, np. frezowanie drewnianych ćwierćwałków, listew ozdobnych i podłogowych, cokołów, drzwiczek itp.,
• wykonywanie reliefów i napisów ozdobnych w elementach drewnianych,
• wykonywanie połączeń kołkowych i na wczepy (na jaskółczy ogon oraz klinowych),
• dokładne frezowanie wpustów w elementach z drewna i materiałów drewnopochodnych,
• dokładne frezowanie wgłębień półokrągłych w elementach z drewna,
• dokładne frezowanie wgłębień wklęsłych na krawędziach elementów drewnianych,
• dokładne frezowanie wręgów na krawędziach elementów drewnianych,
• dokładne frezowanie w elementach z drewna wpustów o kształcie liter „V” i „T”,
• frezowanie w elementach z drewna otworów podłużnych,
• obróbka krawędzi doklejek,
• frezowanie profilowych otworów pod zawiasy i okucia,
• oczyszczanie z resztek uszczelnień i kitu drewnianych ram okien, drzwi itp.,
• usuwanie warstwy farby lub lakieru z profilowanych elementów drewnianych,
• frezowanie krawędzi płyt gipsowo-kartonowych,
• frezowanie otworów profilowych w aluminium, itd.

Jak widać z powyższej listy operacji wykonywanych frezarkami górnowrzecionowymi, są one stosowane głównie do profilowej obróbki wiórowej drewna i materiałów drewnopochodnych. Użycie ich do wykonywania otworów w aluminium oraz frezowania płyt gipsowo kartonowych ma charakter incydentalny. Elektronarzędzia te wykorzystują głównie stolarze, meblarze, a także fachowcy, którzy z racji wykonywanych usług zajmują się obróbką drewna i materiałów drewnopodobnych, np. szkutnicy wytwarzający i odnawiający jachty, łodzie motorowe, kajakiitd.