Czy wiercenie w stali musi być uciążliwe?

Wiercenie w stali wykonywane za pomocą wiertarek ręcznych może się stać czynnością bardzo uciążliwą, jeśli użyjemy do tego wierteł o nieodpowiedniej geometrii. Zastanówmy się więc, jakie wiertła najlepiej zastosować do tego typu operacji.

Oczywiste jest, że do wiercenia w stali używa się wierteł krętych specjalnie przeznaczonych do tego typu obróbki. Jednakże wiele osób, które muszą wykonywać otwory w stali, narzeka, że chociaż używa do tego prawidłowych narzędzi, jest to operacja długotrwała i wymagająca użycia dużej siły nacisku na wiertarkę, a więc męcząca. Można więc zapytać, skąd wynika konieczność stosowania tak dużej siły? Najprościej można

odpowiedzieć, że – z geometrii wierteł. Wiertła standardowe mają bowiem najprostszą z możliwych geometrię krawędzi skrawających, czyli skręcone krawędzie stożkowate, połączone krawędzią poprzeczną zwaną ścinem. Znajduje się on na samym wierzchołku osi wiertła. Konsekwencją tego usytuowania jest bliska zeru prędkość obwodowa ścina. Jego krawędź tnąca jest do tego tępa i dlatego bierze niewielki udział w procesie wiercenia. W zasadzie szlifuje tylko powierzchnię obrabianego metalu. Ponieważ ścin nie jest ostry, nie centruje wiertła, pozwalając zbaczać mu z wyznaczonego punktu wiercenia w pierwszej fazie wykonywania otworu (tylko podczas wiercenia ręcznego). Na skutek tego dochodzi często do zarysowania powierzchni elementu, w którym wiercimy.

Aby do tego nie dopuścić, musimy wywierać mocny docisk na narzędzie. Badania wykazały, że do 60% siły nacisku zużywane jest na pokonanie oporu, który metal stawia ścinowi. Duża siła nacisku i tarcie w strefie skrawania są przyczynami powstawania w niej wysokiej temperatury. Aby temu zapobiec, musimy stosować chłodzenie. Stąd, jak widać, krawędź ścina jest przyczyną wielu kłopotów z wierceniem w metalach, szczególnie w twardej stali. Jedną z metod radzenia sobie z nimi jest stosowanie wierteł o zoptymalizowanej geometrii, która eliminuje konieczność stosowania dużej siły, jednocześnie zwiększając szybkość wiercenia w metalach.

Aby sprawdzić, jak skuteczne jest wiercenie wiertłami o zmodyfikowanej geometrii krawędzi skrawających ostrzy, wykorzystaliśmy do tego wiertła: HSS (o zmodyfikowanej geometrii typu A (zob. rysunek zamieszczony w artykule), HSS TiN (wiertła HSS pokryte azotkiem tytanu o zmodyfikowanej geometrii typu A) i kobaltowe HSS-Co (o zmodyfikowanej geometrii typu D) i porównaliśmy otrzymane wyniki z wynikami użycia popularnego wiertła HSS o tradycyjnej geometrii typu B, czyli z dużym ścinem. Wszystkie użyte przez nas narzędzia miały średnicę 10 mm. Wykonywaliśmy nimi otwory o głębokości 10 mm w stali konstrukcyjnej przy użyciu wiertarki 1000-watowej. Stosowaliśmy nacisk wiertłem na obrabiany element stalowy przez obciążenie dźwigni stojaka wiertarskiego sztabą stalową o wadze 10 kg. Wiercenie było więc wykonywane bez udziału operatora, przez co zostały wyeliminowane czynniki przypadkowe towarzyszące ręcznemu wykonywaniu tej operacji. Rola operatora sprowadzała się tylko do włączenia i wyłączenia wiertarki oraz do podawania emulsji chłodząco-smarującej do strefy wiercenia.

Wiertłem HSS o zmodyfikowanej geometrii A uzyskaliśmy następujące czasy: 18 s (10 kg) i 16,25 s (10 kg); zaś HSS TiN o geometrii A – 9 s (10 kg) i 9 s (10 kg); HSS-Co o geometrii D – 21 s (10 kg) i 14 s (10 kg). Otwory porównawcze wykonane wiertłem HSS o tradycyjnej geometrii typu B zostały wywiercone w następujących czasach: 1 m 07 s (10 kg) i 54 s (10 kg).
Otrzymane wyniki pokazują, że wiertłami o zmodyfikowanej geometrii możemy wiercić nawet do ponad 6 razy szybciej niż wiertłami o tradycyjnej geometrii, a także, że w przypadku wykonywania otworów w stali konstrukcyjnej najbardziej wydajne są wiertła HSS TiN z geometrią typu A. W tego typu obróbce są one ponad 50% wydajniejsze niż wiertła kobaltowe, które odznaczają się bardzo wysoką trwałością, co wynika z właściwości użytego na nie materiału. Powodem szybszej pracy wierteł HSS TiN jest zmniejszenie tarcia w strefie skrawania

przez pokrycie ich cienką warstwą azotku tytanu. Warstwa ta także zwiększa trwałość tych narzędzi.

Reasumując, można powiedzieć, że gdy musimy wiercić w stali z ręki, najlepiej jest używać wierteł o zmodyfikowanej geometrii, gdyż wtedy znacznie skrócimy proces wykonywania otworu, a tym samym nie będzie on dla nas bardzo uciążliwy. Wniosek ten szczególnie dotyczy osób, które do tego używają wiertarko-wkrętarek niemających rękojeści dodatkowych. Muszą one wywierać dość duży nacisk maszyną, co jest niewygodne i doprowadza do odchylania wiertła od wyznaczonej osi wiercenia. W efekcie uzyskany otwór jest małej jakości, a w czasie wiercenia wielokrotnie dochodzi do zakleszczenia się wiertła w obrabianym materiale, co jest przyczyną przeciążenia elektronarzędzia i ma negatywny wpływ na jegotrwałość.

ZOBACZ TAKŻE
guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments

Wiercenie w drewnie za pomocą wierteł spiralnych

Wiercić w drewnie wiertłami spiralnymi każdy potrafi. Jednak żeby tę operację wykonywać prawidłowo, warto zapoznać się z kilkoma zasadami.

Wiercenie w drewnie różni się od wiercenia w metalach, chociaż dopuszcza się używanie podczas niego wierteł spiralnych do metalu. Jednakże jakość uzyskanych w ten sposób otworów jest niska. Przyczyną tego są właściwości drewna. Jest ono materiałem naturalnym o zróżnicowanej konsystencji i twardości oraz niehomogenicznym, mającym włóknistą strukturę. Konsekwencją tych cech jest fakt, że tradycyjne wiertło spiralne do metalu ślizga się po powierzchni drewna we wstępnej fazie wiercenia, powodując jego zarysowania, a nawet duże wyżłobienia (w przypadku użycia dość dużej

siły nacisku). Za to negatywne zjawisko odpowiedzialny jest duży kąt wierzchołkowy tego typu wierteł. Dlatego dla wierteł do drewna pracowano specjalną geometrię, która umożliwia centrowanie otworu, dokładne wycinanie jego krawędzi i szybkie usuwanie wiórów. Konieczność stosowania w wiertłach ostrzy centrujących wynika z heterogeniczności drewna. Ostrza te nie dopuszczają do tzw. zboczenia wiertła z osi wyznaczonego otworu na skutek natrafienia na twarde miejsca w strukturze obrabianego elementu. Ostrze centrujące musi wystawać poza krawędzie skrawające wiertła, żeby mogło osiowo prowadzić je w początkowej fazie wiercenia.

Krawędzie wykonywanego otworu w drewnie muszą być dokładnie i czysto wycinane. Efektem tak prowadzonej operacji jest otwór dokładnie okrągły i gładki (bez zadziorów i zadrapań). Można więc powiedzieć, że średnica otworu jest określona przez zewnętrzne krawędzie skrawające, których geometra wynika z ujemnego kąta wierzchołkowego wiertła.

Wiercąc w drewnie, należy stosować dość duży nacisk na wiertarkę, żeby otwór był wykonywany szybko. W przypadku otworów o dużej średnicy, w których siła docisku ręcznego jest niewystarczająca, powinniśmy użyć wierteł spiralnych (świdrów) z ostrzem centrującym gwintowanym. Takie narzędzie samo wchodzi w materiał, dostarczając do 80% siły potrzebnej do jego nacisku (tzw. samowkręcanie), wymaga jednak maszyny o dużym momencie obrotowym.

Wiertła do drewna mają także dość duże spiralne rowki służące do odprowadzania sporych rozmiarów wiórów. Jeśli chodzi o ich mocowanie w wiertarkach, to dla narzędzi o średnicy do 16 mm używa się klasycznych uchwytów wiertarskich trzyszczękowych (szybkomocujących lub kluczykowych). Wiertła takie powinny mieć uchwyt cylindryczny. Obecnie dla wierteł o średnicy mniejszej niż 8 mm zaleca się stosowanie uchwytów sześciokątnych 1/4”, bo zapewniają lepszą transmisję momentu obrotowego wiertarki. Takie narzędzie można montować w tradycyjnych uchwytach wiertarskich, a także za pośrednictwem uchwytu na bity z sześciokątnym napędem 1/4”. Przy wierceniu otworów o średnicy od 16 do 20 mm nie wolno stosować wierteł z uchwytami pomniejszonymi do średnicy 10 lub 13 mm, często bowiem dochodzi do ich złamania z powodu użycia dużego momentu obrotowego. W takim wypadku należy stosować wiertarki z uchwytami Morse’a MK2 lub MK3.

Ponieważ drewno nieefektywnie oddaje ciepło powstałe podczas wiercenia, może dochodzić do przegrzania się wierteł lub przypalenia otworów. Jedyną radą na to jest szybkie wiercenie z dużym posuwem (dociskiem). Wiercenie z małym dociskiem, a więc z wolnym posuwem, doprowadza do powstania dużej ilości ciepła, które powoduje przypalenia otworów. Podczas wiercenia w drewnie nie używa się chłodziw, ponieważ mają one negatywny wpływ na jego właściwości.
Naszym zdaniem połączenie wyżej opisanych zasad z umiejętnościami praktycznymi daje najlepsze rezultaty podczas wiercenia wdrewnie.

ZOBACZ TAKŻE
guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
copyright 2025 portalnarzedzi.pl | wykonanie monikawolinska.eu