Czy wiercenie w stali musi być uciążliwe?

Wiercenie w stali wykonywane za pomocą wiertarek ręcznych może się stać czynnością bardzo uciążliwą, jeśli użyjemy do tego wierteł o nieodpowiedniej geometrii. Zastanówmy się więc, jakie wiertła najlepiej zastosować do tego typu operacji.

Oczywiste jest, że do wiercenia w stali używa się wierteł krętych specjalnie przeznaczonych do tego typu obróbki. Jednakże wiele osób, które muszą wykonywać otwory w stali, narzeka, że chociaż używa do tego prawidłowych narzędzi, jest to operacja długotrwała i wymagająca użycia dużej siły nacisku na wiertarkę, a więc męcząca. Można więc zapytać, skąd wynika konieczność stosowania tak dużej siły? Najprościej można

odpowiedzieć, że – z geometrii wierteł. Wiertła standardowe mają bowiem najprostszą z możliwych geometrię krawędzi skrawających, czyli skręcone krawędzie stożkowate, połączone krawędzią poprzeczną zwaną ścinem. Znajduje się on na samym wierzchołku osi wiertła. Konsekwencją tego usytuowania jest bliska zeru prędkość obwodowa ścina. Jego krawędź tnąca jest do tego tępa i dlatego bierze niewielki udział w procesie wiercenia. W zasadzie szlifuje tylko powierzchnię obrabianego metalu. Ponieważ ścin nie jest ostry, nie centruje wiertła, pozwalając zbaczać mu z wyznaczonego punktu wiercenia w pierwszej fazie wykonywania otworu (tylko podczas wiercenia ręcznego). Na skutek tego dochodzi często do zarysowania powierzchni elementu, w którym wiercimy.

Aby do tego nie dopuścić, musimy wywierać mocny docisk na narzędzie. Badania wykazały, że do 60% siły nacisku zużywane jest na pokonanie oporu, który metal stawia ścinowi. Duża siła nacisku i tarcie w strefie skrawania są przyczynami powstawania w niej wysokiej temperatury. Aby temu zapobiec, musimy stosować chłodzenie. Stąd, jak widać, krawędź ścina jest przyczyną wielu kłopotów z wierceniem w metalach, szczególnie w twardej stali. Jedną z metod radzenia sobie z nimi jest stosowanie wierteł o zoptymalizowanej geometrii, która eliminuje konieczność stosowania dużej siły, jednocześnie zwiększając szybkość wiercenia w metalach.

Aby sprawdzić, jak skuteczne jest wiercenie wiertłami o zmodyfikowanej geometrii krawędzi skrawających ostrzy, wykorzystaliśmy do tego wiertła: HSS (o zmodyfikowanej geometrii typu A (zob. rysunek zamieszczony w artykule), HSS TiN (wiertła HSS pokryte azotkiem tytanu o zmodyfikowanej geometrii typu A) i kobaltowe HSS-Co (o zmodyfikowanej geometrii typu D) i porównaliśmy otrzymane wyniki z wynikami użycia popularnego wiertła HSS o tradycyjnej geometrii typu B, czyli z dużym ścinem. Wszystkie użyte przez nas narzędzia miały średnicę 10 mm. Wykonywaliśmy nimi otwory o głębokości 10 mm w stali konstrukcyjnej przy użyciu wiertarki 1000-watowej. Stosowaliśmy nacisk wiertłem na obrabiany element stalowy przez obciążenie dźwigni stojaka wiertarskiego sztabą stalową o wadze 10 kg. Wiercenie było więc wykonywane bez udziału operatora, przez co zostały wyeliminowane czynniki przypadkowe towarzyszące ręcznemu wykonywaniu tej operacji. Rola operatora sprowadzała się tylko do włączenia i wyłączenia wiertarki oraz do podawania emulsji chłodząco-smarującej do strefy wiercenia.

Wiertłem HSS o zmodyfikowanej geometrii A uzyskaliśmy następujące czasy: 18 s (10 kg) i 16,25 s (10 kg); zaś HSS TiN o geometrii A – 9 s (10 kg) i 9 s (10 kg); HSS-Co o geometrii D – 21 s (10 kg) i 14 s (10 kg). Otwory porównawcze wykonane wiertłem HSS o tradycyjnej geometrii typu B zostały wywiercone w następujących czasach: 1 m 07 s (10 kg) i 54 s (10 kg).
Otrzymane wyniki pokazują, że wiertłami o zmodyfikowanej geometrii możemy wiercić nawet do ponad 6 razy szybciej niż wiertłami o tradycyjnej geometrii, a także, że w przypadku wykonywania otworów w stali konstrukcyjnej najbardziej wydajne są wiertła HSS TiN z geometrią typu A. W tego typu obróbce są one ponad 50% wydajniejsze niż wiertła kobaltowe, które odznaczają się bardzo wysoką trwałością, co wynika z właściwości użytego na nie materiału. Powodem szybszej pracy wierteł HSS TiN jest zmniejszenie tarcia w strefie skrawania

przez pokrycie ich cienką warstwą azotku tytanu. Warstwa ta także zwiększa trwałość tych narzędzi.

Reasumując, można powiedzieć, że gdy musimy wiercić w stali z ręki, najlepiej jest używać wierteł o zmodyfikowanej geometrii, gdyż wtedy znacznie skrócimy proces wykonywania otworu, a tym samym nie będzie on dla nas bardzo uciążliwy. Wniosek ten szczególnie dotyczy osób, które do tego używają wiertarko-wkrętarek niemających rękojeści dodatkowych. Muszą one wywierać dość duży nacisk maszyną, co jest niewygodne i doprowadza do odchylania wiertła od wyznaczonej osi wiercenia. W efekcie uzyskany otwór jest małej jakości, a w czasie wiercenia wielokrotnie dochodzi do zakleszczenia się wiertła w obrabianym materiale, co jest przyczyną przeciążenia elektronarzędzia i ma negatywny wpływ na jegotrwałość.

ZOBACZ TAKŻE
guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments

Zastosowania oscylacyjnych elektronarzędzi wielofunkcyjnych (część II)

Oscylacyjne narzędzia wielofunkcyjne są jeszcze mało doceniane na rynku polskim, pomimo że możliwości ich zastosowań są ogromne. W drugim artykule naszego cyklu opowiemy o zastosowaiach tarcz i brzeszczotów segmentowych, korzystając z przykładów narzędzi firmy Bosch.

 

 

Brzeszczoty segmentowe i tarcze, stosowane w oscylacyjnych elektronarzędziach wielofunkcyjnych, można podzielić na nożowe i zębate oraz mające ostrza z nasypu diamentowego lub węglikowego. W niniejszym artykule zajmiemy się wyłącznie brzeszczotami segmentowymi i tarczami, których część roboczą stanowi stalowe uzębienie. Ogólnie można

powiedzieć, że ze względu na swoją geometrię narzędzia te służą do wykonywania dłuższych cięć prostych (fot. 1.) za pomocą oscylacyjnych elektronarzędzi wielofunkcyjnych, jak też do docinania (skracania) niewielkich elementów (fot. 2.) oraz do niektórych rodzajów cięcia wgłębnego, np. wycinania kołków czy gwoździ łączących płyty meblowe lub drewniane (fot. 3.). Przez określenie „dłuższych cięć” rozumiemy mających maksymalną długość wynoszącą 80 cm. Oczywiście, tymi narzędziami można ciąć na większych odcinkach, ale – naszym zdaniem – nie ma to żadnego sensu z punktu widzenia ekonomii i wygody pracy. Lepiej do tego użyć wyrzynarki, piły szablastej czy pilarki tarczowej. Należy pamiętać, że oscylacyjne elektronarzędzia wielofunkcyjne mają niewielką moc i przeznaczone są do wykonywania „drobnych” i dokładnych operacji.
Tarcze i brzeszczoty segmentowe mają uzębienie drobne (o odstępie wynoszącym do 1,2 do 1,7 mm), gdyż umożliwia ono cięcie elementów o niewielkiej grubości. Rozróżnia się uzębienie wykonane ze stali szybkotnącej (HSS) z pokryciem TiN (azotkiem tytanu, fot. 4.) i bez pokrycia (fot. 5.), które stosuje się w narzędziach typu bimetalicznego (BIM), oraz ze stali narzędziowej (HCS), które mają brzeszczoty jednolite materiałowo (tzw. typu HCS, fot. 6.). Jak wiadomo, uzębienie HSS jest twardsze od uzębienia HCS i odporniejsze na zużycie, a więc posiadające je brzeszczoty przeznaczone są do cięcia materiałów twardych, takich jak drewno twarde (też miękkie, co jest logiczne), płyty wiórowe laminowane (fot. 7. i 8.), metale nieżelazne (aluminium), itp. Wzmocnione TiN uzębienie HSS przeznaczone jest do obróbki jeszcze twardszych materiałów lub abrazyjnych, np. drewna z gwoździami, zaschłego kitu okiennego (fot. 9.), płyt gipsowo kartonowych (fot. 10.) i pilśniowych spajanych cementem, żywic epoksydowych (fot. 11.), tworzyw sztucznych wzmacnianych włóknem szklanym (fot. 12.), blachy stalowej o grubości do 1 mm (fot. 13.) itp. Wspomniane uzębienie HCS służy jedynie do cięcia drewna litego (fot. 14.), miękkich tworzyw sztucznych, np. PCW (fot. 15.).
Ze względu na formę korpusów można wyróżnić narzędzia płaskie, jak i wygięte. Narzędziami płaskimi nie można ciąć bezpośrednio przy ścianach czy np. równo z podłogą, bo uniemożliwia to mocowanie w oscylacyjnych elektronarzędziach wielofunkcyjnych. Natomiast tarczami i brzeszczotami wygiętymi jest to możliwe, gdyż mocowanie to jest schowane w ich korpusie (fot. 16.).
Jeśli chodzi prace, w których wykorzystuje się brzeszczoty segmentowe i tarcze, to należy tu wymienić prace parkieciarskie (fot. 17.) i tzw. adaptacyjne (wykonanie zabudowy czy wystroju wnętrz), remontowe, renowacyjne (odnowienie okien, drzwi i mebli), serwisowe (naprawa różnego typu urządzeń, w tym AGD) i instalacyjne (głównie hydrauliczne), wykonanie zabudowy suchej, naprawy blacharskie aut i budowa łodzi oraz statków. Oczywiście, podana lista rodzajów prac jest niepełna, bo trudno podać wszystkie możliwe ich kategorie ze względu na potencjał roboczy omawianych narzędzi. W następnym odcinku naszego cyklu omówimy brzesczoty do cięcia wgłębnego.

 

1

 

2

 

3

 

4

 

5

/>

 

6

 

7

 

8

 

9

 

10

 

11

 

12

 

13

 

14

 

15

 

16

 

17

 

 

ZOBACZ TAKŻE
guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
copyright 2025 portalnarzedzi.pl | wykonanie monikawolinska.eu