Czy wiercenie w stali musi być uciążliwe?

Wiercenie w stali wykonywane za pomocą wiertarek ręcznych może się stać czynnością bardzo uciążliwą, jeśli użyjemy do tego wierteł o nieodpowiedniej geometrii. Zastanówmy się więc, jakie wiertła najlepiej zastosować do tego typu operacji.

Oczywiste jest, że do wiercenia w stali używa się wierteł krętych specjalnie przeznaczonych do tego typu obróbki. Jednakże wiele osób, które muszą wykonywać otwory w stali, narzeka, że chociaż używa do tego prawidłowych narzędzi, jest to operacja długotrwała i wymagająca użycia dużej siły nacisku na wiertarkę, a więc męcząca. Można więc zapytać, skąd wynika konieczność stosowania tak dużej siły? Najprościej można

odpowiedzieć, że – z geometrii wierteł. Wiertła standardowe mają bowiem najprostszą z możliwych geometrię krawędzi skrawających, czyli skręcone krawędzie stożkowate, połączone krawędzią poprzeczną zwaną ścinem. Znajduje się on na samym wierzchołku osi wiertła. Konsekwencją tego usytuowania jest bliska zeru prędkość obwodowa ścina. Jego krawędź tnąca jest do tego tępa i dlatego bierze niewielki udział w procesie wiercenia. W zasadzie szlifuje tylko powierzchnię obrabianego metalu. Ponieważ ścin nie jest ostry, nie centruje wiertła, pozwalając zbaczać mu z wyznaczonego punktu wiercenia w pierwszej fazie wykonywania otworu (tylko podczas wiercenia ręcznego). Na skutek tego dochodzi często do zarysowania powierzchni elementu, w którym wiercimy.

Aby do tego nie dopuścić, musimy wywierać mocny docisk na narzędzie. Badania wykazały, że do 60% siły nacisku zużywane jest na pokonanie oporu, który metal stawia ścinowi. Duża siła nacisku i tarcie w strefie skrawania są przyczynami powstawania w niej wysokiej temperatury. Aby temu zapobiec, musimy stosować chłodzenie. Stąd, jak widać, krawędź ścina jest przyczyną wielu kłopotów z wierceniem w metalach, szczególnie w twardej stali. Jedną z metod radzenia sobie z nimi jest stosowanie wierteł o zoptymalizowanej geometrii, która eliminuje konieczność stosowania dużej siły, jednocześnie zwiększając szybkość wiercenia w metalach.

Aby sprawdzić, jak skuteczne jest wiercenie wiertłami o zmodyfikowanej geometrii krawędzi skrawających ostrzy, wykorzystaliśmy do tego wiertła: HSS (o zmodyfikowanej geometrii typu A (zob. rysunek zamieszczony w artykule), HSS TiN (wiertła HSS pokryte azotkiem tytanu o zmodyfikowanej geometrii typu A) i kobaltowe HSS-Co (o zmodyfikowanej geometrii typu D) i porównaliśmy otrzymane wyniki z wynikami użycia popularnego wiertła HSS o tradycyjnej geometrii typu B, czyli z dużym ścinem. Wszystkie użyte przez nas narzędzia miały średnicę 10 mm. Wykonywaliśmy nimi otwory o głębokości 10 mm w stali konstrukcyjnej przy użyciu wiertarki 1000-watowej. Stosowaliśmy nacisk wiertłem na obrabiany element stalowy przez obciążenie dźwigni stojaka wiertarskiego sztabą stalową o wadze 10 kg. Wiercenie było więc wykonywane bez udziału operatora, przez co zostały wyeliminowane czynniki przypadkowe towarzyszące ręcznemu wykonywaniu tej operacji. Rola operatora sprowadzała się tylko do włączenia i wyłączenia wiertarki oraz do podawania emulsji chłodząco-smarującej do strefy wiercenia.

Wiertłem HSS o zmodyfikowanej geometrii A uzyskaliśmy następujące czasy: 18 s (10 kg) i 16,25 s (10 kg); zaś HSS TiN o geometrii A – 9 s (10 kg) i 9 s (10 kg); HSS-Co o geometrii D – 21 s (10 kg) i 14 s (10 kg). Otwory porównawcze wykonane wiertłem HSS o tradycyjnej geometrii typu B zostały wywiercone w następujących czasach: 1 m 07 s (10 kg) i 54 s (10 kg).
Otrzymane wyniki pokazują, że wiertłami o zmodyfikowanej geometrii możemy wiercić nawet do ponad 6 razy szybciej niż wiertłami o tradycyjnej geometrii, a także, że w przypadku wykonywania otworów w stali konstrukcyjnej najbardziej wydajne są wiertła HSS TiN z geometrią typu A. W tego typu obróbce są one ponad 50% wydajniejsze niż wiertła kobaltowe, które odznaczają się bardzo wysoką trwałością, co wynika z właściwości użytego na nie materiału. Powodem szybszej pracy wierteł HSS TiN jest zmniejszenie tarcia w strefie skrawania

przez pokrycie ich cienką warstwą azotku tytanu. Warstwa ta także zwiększa trwałość tych narzędzi.

Reasumując, można powiedzieć, że gdy musimy wiercić w stali z ręki, najlepiej jest używać wierteł o zmodyfikowanej geometrii, gdyż wtedy znacznie skrócimy proces wykonywania otworu, a tym samym nie będzie on dla nas bardzo uciążliwy. Wniosek ten szczególnie dotyczy osób, które do tego używają wiertarko-wkrętarek niemających rękojeści dodatkowych. Muszą one wywierać dość duży nacisk maszyną, co jest niewygodne i doprowadza do odchylania wiertła od wyznaczonej osi wiercenia. W efekcie uzyskany otwór jest małej jakości, a w czasie wiercenia wielokrotnie dochodzi do zakleszczenia się wiertła w obrabianym materiale, co jest przyczyną przeciążenia elektronarzędzia i ma negatywny wpływ na jegotrwałość.

ZOBACZ TAKŻE
guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments

Mierzenie za pomocą mierników uniwersalnych (cz. II)

Na rynku dostępnych jest wiele mierników uniwersalnych. Aby ułatwić użytkowanie tych przyrządów, w niniejszym artykule podajemy prawidłowe metody posługiwania się nimi. W tym celu wykorzystaliśmy miernik YATO YT-73087.

 

 

 

W poprzedniej części artykułu („Gazeta Narzędziowa 12/2012”) pokazaliśmy, jak prawidłowo zmierzyć takie wartości elektryczne jak napięcie i natężenie prądu, rezystancję oraz pojemność kondensatora; oraz jak wykorzystać miernik YATO YT-73087 do pomiaru temperatury wnętrza urządzenia elektrycznego, hałasu generowanego przez urządzenia elektryczne i natężenia światła w pomieszczeniu. Przypomnijmy, YATO YT-73087 jest wielofunkcyjnym cyfrowym multimetrem przeznaczonym do pomiarów różnych wielkości

loading="lazy" style="float: right;" src="https://portalnarzedzi.pl/img/uploads/mierniki.jpg" alt="" width="500" height="1693"/>elektrycznych o przebiegach sinusoidalnych. Miernik pozwala również na pomiary wilgotności względnej, temperatury, poziomu dźwięku czy natężenia oświetlenia. W przypadku niektórych wielkości pomiarowych miernik potrafi sam je dobrać w zależności od wyników pomiarów. Ma obudowę z tworzywa sztucznego, wyświetlacz ciekłokrystaliczny, przełącznik zakresów pomiarowych oraz przyciski pozwalające m.in. na wybór rodzaju prądu, zapamiętania na wyświetlaczu zmierzonej wielkości, podświetlenia wyświetlacza. W obudowie zainstalowane są gniazda pomiarowe. Miernik wyposażono w przewody pomiarowe oraz sondę do pomiaru temperatury. Ma on następujące przyciski: FUNC (wybór rodzaju prądu stały/przemienny), HOLD (służy do zachowania na wyświetlaczu zmierzonej wartości, przyciśnięcie przycisku spowoduje, że aktualnie wyświetlana wartość pozostanie na wyświetlaczu nawet po zakończeniu pomiaru – działanie funkcji jest sygnalizowane literą H; w celu powrotu do trybu pomiaru należy ponownie nacisnąć przycisk HOLD), Hz (służy do wyboru pomiaru częstotliwości lub cyklu pracy %, wybrany tryb pracy jest sygnalizowany na wyświetlaczu) i REL (umożliwia pomiar wartości względnej; funkcja jest dostępna dla każdej pozycji wybieraka oprócz pomiarów częstotliwości oraz cyklu pracy). Miernik Yato YT-73087 jest przyrządem, którego obsługa jest intuicyjna. Czytelnie oznaczone poszczególne funkcje na przełączniku zakresów i gniazd pomiarowych pozwalają na bezproblemowe dokonywanie pomiarów.
Najpierw zajmiemy się pomiarem częstotliwości prądu (fot. 1.). W tym celu przewody pomiarowe podłączamy do gniazd oznaczonych VΩHz oraz COM. Przełącznik zakresów ustawiamy w pozycję pomiaru napięcia Hz%. Przyciskiem FUNC wybieramy pomiar częstotliwości (na wyświetaczu powinien być widoczny symbol „Hz”). Mierzoną wartość odczytujemy z wyświetlacza.
Kolejną wartością elektryczną, którą zmierzymy, jest współczynnik wypełnienia. Najpierw podłączamy przewody pomiarowe do gniazd „VΩHz” i „COM”, potem przyciskiem „FUNC” wybieramy pomiar współczynnika wypełnienia (na wyświetlaczu widoczny jest symbol „%”) i odczytujemy wynik pomiaru na wyświetlaczu (fot. 2. i 3.). My zmierzyliśmy współczynnik wypełnienia dla prądu zmiennego sinusoidalnego (fot. 2.) i o charakterystyce prostokątnej (fot. 3.). Warto tu wspomnieć, że w przypadku miernika YATO YT-73087 napięcie mierzonego sygnału musi się zawierać w zakresie od 3 Vp-p do 10 Vp-p, a częstotliwość sygnału nie może przekraczać 10 kHz. Jeśli parametry mierzonego sygnału wykraczają poza podany zakres, dokładność wykracza poza zakres podany w tabeli dla tego przyrządu (Vp-p oznacza napięcie między szczytowymi punktami sygnału).
Przyrządem YATO możemy też przetestować diody. W tym celu podłączamy przewody pomiarowe do gniazd oznaczonych „VΩHz” i „COM”, a wybierak ustawiamy na symbolu diody. Przyciskiem „FUNC” wybieramy testowanie diod (na wyświetlaczu ma być wtedy widoczny symbol diody). Końcówki pomiarowe przykładamy do wyprowadzeń diody w kierunku przewodzenia (fot. 4.) i w kierunku zaporowym (fot. 5.). Jeśli dioda jest sprawna, z pomiaru w kierunku przepustowym odczytamy spadek napięcia wyrażony w woltach (V), zaś w przypadku podłączenia w kierunku zaporowym na wyświetlaczu zostanie wyświetlony symbol „OL”. Jak wiadomo, sprawną diodę cechuje mała rezystancja w kierunku przewodzenia oraz duża rezystancja w kierunku zaporowym. Należy tu wspomnieć, że miernikiem YATO YT-73087 nie wolno testować diod, przez które przepływa prąd elektryczny.
Ostatni rodzaj pomiaru, który możemy wykonać miernikiem YATO, jest pomiar wilgotności względnej (fot. 6.). W tym celu wybierak ustawiamy w pozycja „%RH”. Czujnik wilgotności znajduje się na szczycie obudowy i jest oznaczony symbolem „%RH”. Mierząc, należy odczekać do ustabilizowania siłę
wyniku, a następnie odczytać jegowartość.

ZOBACZ TAKŻE
guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
copyright 2025 portalnarzedzi.pl | wykonanie monikawolinska.eu