W szóstej części naszego opracowania omawiamy wiertła sedniki. Dzięki odpowiedniemu ukształtowaniu ostrzy narzędzia te umożliwiają uzyskanie otworów o wysokiej jakości otworów i tym samym spełniają wysokie wymagania profesjonalistów.

Sedniki przeznaczone są wiercenia przelotowych lub nieprzelotowych otworów o stosunkowo dużej dokładności i średnicach od 10 do 50 mm o małej głębokości. Można nimi także wykonywać wycięcia o kształtach pochodnych od okręgu, w tym także tzw. częściowe na krawędziach elementu drewnianego. Otwory nieprzelotowe wywiercone sednikami mają płaskie dno, co umożliwia mocowanie

w nich takich elementów jak zawiasy okuć drzwiczek itp.

Sednik składa się z dwóch podstawowych elementów: okrągłej głowicy wiercącej o dużej średnicy i walcowego uchwytu o małej średnicy, który służy do jego mocowania w wiertarce. Głowica posiada małe ostrze centrujące, dwa ostrza tnące i dwa ostrza boczne (tzw. konturowe) wycinające ściankę otworu, a także dwa duże otwory służące do odprowadzania wiórów. Ostrze centrujące, mające kształt niewielkiego ostrosłupa, wyznacza oś otworu i pozycjonuje osiowo pracę narzędzia w pierwszej fazie wykonywania otworu, czyli do momentu wejścia do pracy głównych ostrzy tnących i bocznych. Główne ostrza tnące służą do wycinania wnętrza otworu, a konturowe wykrawania jego obwodu (ścianki bocznej). Ostrza konturowe, o ile są prawidłowo ukształtowane i ostre, pozwalają na uzyskanie ścian bocznych otworu o wysokiej gładkości, a więc mają zasadniczy wpływ na jakość otworu. Ostrza konturowe pełnią jeszcze jedną ważną funkcję, a mianowicie ponieważ mają kształt stosunkowo długiego łuku, centrują pracę narzędzia i ułatwiają jego zagłębianie się w materiał.

Sedniki wykonuje się ze stali specjalnej, ich głowice są kute i ulepszane cieplnie, następnie wymiarowane w procesie szlifowania. Krawędzie robocze tych narzędzi są szlifowane w celu uzyskania dużej ostrości, ich twardość wynosi przeważnie 50 HRC, co oznacza zdolność do zachowania przez długi czas dobrych własności skrawnych.

Standardowe sedniki dobrej klasy wykonane są zgodnie z normą DIN 77483G. Posiadają głowice skrawające o średnicy od 10 do 50 mm, co oznacza, że przeznaczone są do wiercenia otworów o średnicy 10-50 mm. Średnice ich uchwytów wynoszą 8 mm (przeważnie głowice o średnicy 10-30 mm) lub 10 mm (głowice o średnicy 32-50 mm). Narzędzia te przeznaczone są do wykonywania otworów w drewnie miękkim i twardym oraz fornirowanym.

Pamiętajmy jednak, że sedniki do swojego napędu wymagają wiertarek lub wiertarko-wkrętarek o dużym momencie obrotowym z uchwytem mocującym minimum do 10 mm. O zasadach wiercenia sednikami napiszemy w następnym odcinku naszego cyklu.