Wiertła udarowe (część VI). Wiertła udarowe koronkowe SDS-plus i SDS-max oraz przebiciowe

Wiertła koronkowe udarowe to
ładane. Ich głównymi częściami są: udarowa koronka wycinająca, centrujące wiertło udarowe oraz uchwyt narzędziowy (koronki SDS-plus) lub korona wycinająca oraz wiertło udarowe (SDS-max).

Z powodu transmisji większych energii udarowych korony SDS-max przeznaczone do wiercenia w twardym betonie itp. są 2-częściowe, bo tzw. korona wycinająca z uchwytem stanowi jedną całość. Wyjątek stanowią tu korony SDS-max przeznaczone do wiercenia w miękkim betonie, silikatach czy murze, które są 3-częściowe tak jak korony SDS-plus. Nie są one więc dostosowane do przenoszenia dużych energii udarowych. Jak już

wspominaliśmy, koronki udarowe przeznaczone są do wiercenia dużych otworów w betonie o średnicy od 25 do 112 mm (wykonanie SDS-plus) i od 45 do 150 mm (SDS-max). Ich budowa umożliwia szybką zamianę wiertła prowadzącego (w razie jego zużycia lub zniszczenia), lub koronki wycinającej (tylko wykonanie SDS-plus i SDS-max 3-częściowe), co pozwala na wiercenie kolejno otworów o różnych średnicach za pomocą jednego młotka elektropneumatycznego i uchwytu zwanego niekiedy oprawką.

Zwykle sama korona ma 6-8 ostrzy z węglików spiekanych, przylutowanych bardzo mocno do jej stalowego cylindra i wystających poza jego grube ścianki. Cylinder narzędzia jest bardzo solidny i trwały, bowiem wytworzony z kutej stali. Dzięki temu może on sprostać ciężkim warunkom pracy i przenosić duże udary. Wykonano w nim też spiralne 2-zwojne rowki służące do usuwania urobku.

Istota pracy koronki polega na „wycinaniu” udarowym (scil. wykruszaniu i szlifowaniu zarazem) wąskiego okrągłego rowka w betonie lub kamieniu. Można więc powiedzieć, że praca ta przypomina działanie piły otwornicy. I podobnie jak w jej wypadku do obróbki nie potrzeba zbyt dużo energii, ponieważ w celu wykonania otworu usuwa się tylko wąski pas materiału. Jak wiadomo, za pomocą wiertła udarowego kruszymy całą materię drążonego otworu. Stąd zamiast wierteł udarowych ekonomiczniej i efektywniej jest używać koronek do wykonywania w betonie lub kamieniu otworów o dużej średnicy, niż wierteł udarowych.
Ważną częścią koronki jest wiertło centrujące. Jest nim standardowe widiowe wiertło udarowe o średnicy 8 mm (SDS-plus), 11 lub 11,5 mm (SDS-max), które wystaje znacznie ponad krawędź części roboczej koronki. Wiertło centrujące na początku wiercenia ustala położenie osi otworu na powierzchni materiału. Następnie wchodzi ono w materiał na tyle głęboko, że nie pozwala koronce w fazie początkowego wycinania udarowego na jakiekolwiek odchylenia boczne od osi lub nierównomierną pracę. Podczas dalszej fazy wiercenia wiertło spełnia funkcję prowadnicy osiowej. Uchwyt (zwany też oprawką) w przypadku koron SDS-plus służy do montażu oraz wymiany koronek udarowych i do mocowania całego narzędzia w uchwycie maszyny. W wypadku koron SDS-max przeznaczonych do wiercenia w twardym betonie wymienne jest tylko wiertło pilotujące.

Wiertła przebiciowe, jak sama nazwa wskazuje, są przeznaczone do wiercenia dużych otworów przelotowych w ścianach. Wiertła takie są podobne w budowie i procesie wiercenia do koronek. Narzędzia te są wykonywane z chwytem SDS-max w zakresie średnic od 40 do 80 mm o różnej długości całkowitej dochodzącej do 990 mm.