Mierzenie za pomocą mierników uniwersalnych

Autor: dr Zbigniew Olczykowski, pins

Na rynku dostępnych jest wiele mierników uniwersalnych. Aby ułatwić użytkowanie tych przyrządów, w niniejszym artykule podajemy prawidłowe metody posługiwania się nimi. W tym celu wykorzystaliśmy miernik YATO YT-73087.

Zanim przejdziemy do opisu prawidłowego posługiwania się miernikiem uniwersalnym, kilka słów na temat tego typu przyrządu oznaczonego jako YATO YT-73087. Jest on wielofunkcyjnym cyfrowym multimetrem przeznaczonym do pomiarów różnych wielkości elektrycznych o przebiegach sinusoidalnych. Miernik pozwala również na pomiary wilgotności względnej, temperatury, poziomu dźwięku czy natężenia oświetlenia. W przypadku niektórych wielkości pomiarowych miernik potrafi sam

je dobrać w zależności od wyników pomiarów. Ma obudowę z tworzywa sztucznego, wyświetlacz ciekłokrystaliczny, przełącznik zakresów pomiarowych oraz przyciski pozwalające m.in. na wybór rodzaju prądu, zapamiętania na wyświetlaczu zmierzonej wielkości, podświetlenia wyświetlacza. W obudowie zainstalowane są gniazda pomiarowe. Miernik wyposażono w przewody pomiarowe oraz sondę do pomiaru temperatury. Ma on następujące przyciski: FUNC (wybór rodzaju prądu – stały/przemienny), HOLD (służy do zachowania na wyświetlaczu zmierzonej wartości, przyciśnięcie przycisku spowoduje, że aktualnie wyświetlana wartość pozostanie na wyświetlaczu, nawet po zakończeniu pomiaru – działanie funkcji jest sygnalizowane literą H; w celu powrotu do trybu pomiaru należy ponownie nacisnąć przycisk HOLD), Hz (służy do wyboru pomiaru częstotliwości lub cyklu pracy (%), wybrany tryb pracy jest sygnalizowany na wyświetlaczu) i REL (umożliwia pomiar wartości względnej; funkcja jest dostępna dla każdej pozycji wybieraka, oprócz pomiarów częstotliwości oraz cyklu pracy). Miernik YATO YT-73087 jest przyrządem, którego obsługa jest intuicyjna. Czytelnie oznaczone poszczególne funkcje na przełączniku zakresów i gniazd pomiarowych pozwalają na bezproblemowe dokonywanie pomiarów.
Najpierw zajmiemy się pomiarem napięcia (fot. 1 i 2). W tym celu przewody pomiarowe podłączamy do gniazd oznaczonych VΩHz oraz COM. Przełącznik zakresów ustawiamy w pozycję pomiaru napięcia. Przyciskiem FUNC wybieramy rodzaj napięcia stałe/przemienne. Przewody pomiarowe dołączamy równolegle do badanego obwodu. Mierzoną wartość odczytujemy z wyświetlacza.
Gdy wiemy, jaką wartość ma napięcie, naturalną koleją rzeczy jest zmierzyć natężenie prądu (fot. 3.). Zależnie od spodziewanej wartości mierzonego prądu przewody pomiarowe mogą być podłączone do gniazd mA°C i COM lub do gniazd 10A i COM. Przełącznikiem zakresów wybieramy odpowiedni zakres pomiarowy, a przyciskiem FUNC rodzaj mierzonego prądu stały/przemienny. Gdy nie znamy przybliżonej wartości prądu, który mamy zmierzyć, pomiary rozpoczynamy od maksymalnego zakresu pomiarowego. Dopuszczalne mierzone wartości prądów dla danych zakresów przedstawione powinny być w tabeli, która znajduje się w instrukcji obsługi danego miernika.
Następną często mierzoną wartością elektryczną jest oporność przewodów, czyli ich rezystancja (fot. 4.). W celu jej określenia przewody pomiarowe podłączamy do gniazd oznaczonych VΩHz oraz COM, a przełącznik zakresów ustawiamy w pozycji pomiaru rezystancji (Ω). Następnie jej wartość odczytujemy na wyświetlaczu.
Jak wiadomo, naprawiający urządzenia elektryczne czasami muszą dokonywać wymiany kondensatorów. Aby określić prawidłowość ich działania, mierzy się pojemność tych elementów (fot. 5.). W tym celu przewody pomiarowe podłączamy do gniazd oznaczonych VΩHz oraz COM, a przełącznik zakresów ustawiamy w pozycji pomiaru pojemności (C). Przypominamy, że kondensator przed pomiarem powinien zostać rozładowany. W przypadku pomiaru kondensatorów o dużej pojemności, pomiar może trwać około 20-30 s, zanim ustabilizuje się jego wynik.
Mierniki uniwersalne służą nie tylko do pomiaru wielkości elektrycznych, ale także innych parametrów fizycznych. Np. możemy zmierzyć nimi temperaturę otoczenia czy urządzeń lub ich podzespołów. Aby to zrobić, przewody termopary podłączamy do gniazd oznaczonych mA°C oraz COM. Wybierak miernika ustawiamy w położenie „°C”, zaś sondę przykładamy do mierzonego obiektu. W przypadku miernika YATO możemy dokonać pomiaru tylko do 250°C. Warto tu zwrócić uwagę, że za pomocą sondy możemy mierzyć temperaturę wewnątrz urządzeń.
Aby sprawdzić, czy użytkowane przez nas urządzenia nie naruszają np. norm hałasu, można zmierzyć poziom generowanego przez nie dźwięku (fot. 7a i 7b). W tym celu wybierak ustawiamy w pozycję

„dB”, a miernik kierujemy w stronę źródła dźwięku. Zastosowany w nim czujnik poziomu dźwięku znajduje się na szczycie obudowy i jest oznaczony symbolem „dB”. Po skierowaniu czujnika w stronę źródła na wyświetlaczu odczytujemy wynik pomiaru. Jak wiadomo, zależy on od hałasu otoczenia, położenia oraz odległości miernika względem źródła dźwięku.
Do pracy potrzebne jest nam oświetlenie o odpowiedniej jasności. Możemy określić, czy jest wystarczające, posługując się także miernikiem uniwerslanym (fot. 8.). Najpierw wybierak ustawiamy w pozycję „x10Lux” i miernik kierujemy w stronę źródła światła. Czujnik natężenia oświetlenia znajduje się na szczycie obudowy i jest oznaczony symbolem „Lux”,. Odczytujemy wynik pomiaru, a następnie mnożymy go przez 10, aby otrzymać natężenie oświetlenia. Natężenie oświetlenia zależy od kierunku padania światła, umiejscowienia czujnika oraz odległości czujnika od źródła światła. Podczas pomiaru należy się upewnić, że żaden obiekt nie będzie się znajdował pomiędzy źródłem światła a czujnikiem pomiarowym.
Przy okazji pomiaru jasności oświetlenia sprawdziliśmy, czy wyniki podawane przez czujnik YATO YT-73087 są dokładne. W tym celu dla porównania posłużyliśmy się profesjonalnym luksomierzem. Zamieszczone w artykule zdjęcie (fot. 8.) pokazuje, że pomiary obu urządzeń są bardzo zbliżone. Oznacza to, że miernik YATO YT-73087 jest wysoce dokładny. W następnym odcinku naszego cyklu zajmiemy się kolejnymi rodzajami pomiarów, które można wykonać miernikami uniwersalnymi.