Dzięki systematycznemu rozwojowi przemysłu metalowego stale stopowe odporne na korozje są coraz częściej wykorzystywane do budowy maszyn, urządzeń oraz jako elementy konstrukcyjne w warunkach narażenia na czynniki korozyjne. W cyklu porad omówimy zagadnienia związane z obróbką tej grupy materiałów, korzystając z rozwiązań technicznych firmy Metabo.

 

Stal nierdzewna, którą poddajemy dalszej obróbce, występuje najczęściej w postaci blach płaskich i profilowych o różnej grubości, wałków, prętów, rur okrągłych oraz prostokątnych, profili konstrukcyjnych, dekoracyjnych i specjalnych. Pierwszą operacją technologiczną zarówno w warunkach warsztatowych, jak i na budowie jest cięcie materiału. Możemy je wykonać przy użyciu różnej wielkości maszyn i urządzeń, należy jednak pamiętać o

podstawowej zasadzie obróbki stali stopowych: unikamy nadmiernego rozgrzewania materiału. Ze względu na różny skład stali stopowych temperatura niepożądana nie jest jednoznacznie określona (niekorzystne reakcje chemiczne rozpoczynają się już w temperaturze 400°C). Dla użytkowników niemogących w czasie pracy korzystać z oceny laboratoryjnej procesu można podać praktyczną wskazówkę: jeśli podczas obróbki pojawiają się pierwsze kolorowe przebarwienia na powierzchni materiału, to już nieznacznie przekroczyliśmy temperaturę maksymalną dla danego stopu. Przebarwienia te świadczą o wytopieniu głównego dodatku stali stopowych – chromu.

Reakcje chemiczne bezpowrotnie zmieniają strukturę i poziom zabezpieczenia antykorozyjnego metalu w tym miejscu. Również iskry powstające podczas cięcia, spawania i szlifowania mogą powodować lokalne przebarwienia powierzchni obrabianych elementów. Dlatego należy wybierać dostępne rozwiązania technologiczne ograniczające rozgrzewanie materiału.

Rozcinanie, skracanie, cięcie kształtowe i wymiarowe możemy wykonywać różnymi technikami. W warunkach przemysłowych używa się: ploterów plazmowych czy laserowych albo techniki cięcia strumieniem wody. W warunkach warsztatowych stosuje się urządzenia mniejsze i prostsze w obsłudze, takie jak: stacjonarne przecinarki z tarczą korundową albo pilarską z zębami z węglików spiekanych, tokarki do metalu, piły ramowe tnące brzeszczotem maszynowym oraz stacjonarne przecinarki taśmowe do metalu. Przy mniejszym zakresie prac warsztatowych albo w warunkach budowy wykorzystuje się zazwyczaj lekkie urządzenia półstacjonarne albo elektronarzędzia i, oczywiście doraźnie, narzędzia ręczne. Wśród elektronarzędzi najpopularniejsze są: szlifierki kątowe, lekkie przecinarki stołowe, przenośne pilarki taśmowe do metalu, pilarki tarczowe do metalu, piły szablaste, wyrzynarki oraz nożyce do blachy. W aktualnym asortymencie elektronarzędzi Metabo znajdziemy szeroką gamę szlifierek kątowych w klasach od 115 mm do 230 mm, z których możemy wybrać odpowiednie narzędzie o napędzie sieciowym bądź akumulatorowym przydatne do cięcia stali stopowych. Ze względu na parametry cięcia wymagane dla tarcz do stali stopowych są one takie same jak dla tarcz do stali zwykłych (optymalna prędkość liniowa to 80 m/s). Możemy zatem użyć tej samej maszyny, pamiętając jednak, że do stali stopowych należy stosować tarcze tnące specjalnie do nich przeznaczone. Właśnie od nich zaczniemy omawianie narzędzi Metabo do cięcia stali nierdzewnych.

Niemiecki producent oferuje kilka rodzajów takich tarcz. Są więc uniwersalne A 46-U Combinator Inox występujące w wymiarach 115×1,9×22,23 mm oraz 125×1,9×22,23 mm. Są to twarde tarcze wykonane z użyciem specjalnego ziarna korundowego związanego żywicą syntetyczną o niskiej zawartości żelaza, siarki i chloru (Fe + S + Cl ? 0,1%), co jest bardzo ważne dla zachowania czystości stali stopowych, aby po cięciu materiał nie stracił odporności na korozję. Tarcze te mają budowę wzmocnioną trzema warstwami tkaniny z włókna szklanego. Pozwala to nie tylko na stosowanie ich do szybkiego cięcia, ale także do gratowania i szlifowania. Dzięki temu podczas obróbki materiału oszczędzamy czas potrzebny na wymianę tarczy do poszczególnych operacji.

Drugi rodzaj to twarde tarcze A 46-T Novorapid Inox o dużej wydajności cięcia i długiej żywotności. W rozmiarach

115 i 125 mm mają grubość 1 mm, zaś w 230 mm – 1,9 mm. Pozwala to na mniejsze rozgrzewanie ciętego materiału, szybszy postęp prac i mniejsze obciążenie szlifierki (wydajniejsza praca urządzeń akumulatorowych).
Zaś trzeci rodzaj to tarcze A 30-P Flexiamant Inox o średniej twardości i dużej wydajności oraz długiej żywotności. Natomiast czwarty to tarcze twarde A 60-R/A 46-R/A 30-R Flexiarapid Inox dostępne w trzech ziarnistościach, charakteryzujące się bardzo dużą wydajnością przy długiej żywotności. Polecane do przecinania cienkościennych blach, rur, profili i prętów ze stali nierdzewnej. Szeroki asortyment wymiarów tych tarcz pozwala na odpowiedni dobór do geometrii obrabianego materiału.

 

Piąty rodzaj tworzą A 36-U/A 46-U/A 60-U Flexiarapid Super Inox Hydroresist. Są to tarcze twarde klasy premium, supercienkie i o najwyższej wydajności cięcia przy bardzo dużej żywotności dzięki zastosowaniu specjalnych korundów. Tarcze z tej grupy przeznaczone są do cięcia najszerszej gamy stali nierdzewnych i kwasoodpornych (V2A, Nirosta, INOX), stali sprężynowych, stali narzędziowych. Dają efekt bezgratowego, precyzyjnego cięcia, które przebiega szczególnie cicho. Dzięki swoim wyjątkowym cechom znajdują zastosowanie w przemyśle motoryzacyjnym, przy produkcji zbiorników, karoserii, szaf sterowniczych itp. Produkowane są w szerokiej gamie średnic i zróżnicowanych grubości (włącznie z wyjątkowo cienkimi tarczami o grubości 0,8 mm dla średnic 115 mm i 125 mm) oraz w wersji płaskiej i odgiętej. Z tej grupy tarcz najbardziej wymagający użytkownik z pewnością dobierze odpowiedni do specjalistycznych zastosowań rodzaj tarczy, optymalizując w ten sposób również koszty w rachunku ciągnionym.

Szóstym rodzajem są tarcze najnowszej generacji o nazwie CA 46-U M-Calibur Inox. Są to bardzo twarde tarcze klasy premium z ziarnem ściernym w postaci ceramicznego korundu specjalnego, spajanego żywicą syntetyczną wykonaną w nowatorskiej technologii. Tarcze te oferowane są w dwóch wariantach średnic zewnętrznych: 115 mm i 125 mm. Polecane są przez Metabo do wszystkich stali nierdzewnych i kwasoodpornych, stali wysokostopowych, stali sprężynowej i narzędziowej. Zapewniają maksymalną wydajność cięcia i długą żywotność.

 

Omówione tarcze Metabo, oprócz obróbki stali stopowych, nadają się oczywiście również do cięcia różnych innych gatunków stali. Należy jednak pamiętać o bardzo ważnej zasadzie: podczas cięcia stali nierdzewnych i kwasoodpornych nie wolno tej samej tarczy używać do stali zwykłych, ponieważ przenosząc cząsteczki żelaza na stal nierdzewną powodujemy inicjowanie w jej strukturze ognisk korozyjnych (jest to swoiste „zarażanie” stali stopowej korozją). Dbałość o zachowanie tej zasady mieści się w szeroko pojętym rozumieniu „higieny procesu technologicznego”.
W następnym artykule naszego cyklu opowiemy elektronarzędziach Metabo przeznaczonych do cięcia stali stopowych.

Tomasz Żurkowski