Obróbka przewodów i kabli (cz. II) Cięcie szczypcami zapadkowymi

Przewody stosowane w energetyce i instalacjach elektrycznych możemy podzelić na tzw. linkowe, czyli złożone z cienkich drucików i grubych drutów o różnych przekrojach. W drugim odcinku naszego cyklu poświęconego obróbce kabli zajmiemy się cięciem okrągłych przewodów linkowych z miedzi i aluminium o przekroju do 1 x 960 mm².

 

 

Przypomnijmy, że cięcie przewodów i kabli jest operacją prostą, do której stosuje się też proste narzędzia – szczypce –

wykorzystujące znany od wieków ludzkości mechanizm dźwigni. Gabaryty tych narzędzi dostosowane są do wielkości przekrojów kabli czy przewodów. Jednakże im większy rozmiar kabla czy przewodu, tym większe problemy z jego cięciem. Dlatego tradycyjne szczypce zostały poddane wielu modyfikacjom konstrukcyjnym, które pozwalają im sprostać współczenym wymaganiom co do wydajności i łatwości cięcia przy użyciu dłoni lub rąk. Pod względem konstrukcyjnym możemy je podzielić na narzędzia wykorzystujące wyłącznie mechanizm dźwigni prostej (fot. 1a) oraz na na te, w których zastosowano mechnizm zapadkowy (tzw. szczypce zapadkowe, fot. 1b) i specjalne ostrze, co pozwala podczas cięcia wywierać ręką czy dłonią duże siły. W drugim odcinku naszego cyklu zajmiemy się wyłącznie szczypcami zapadkowymi.

Podobnie jak szczypce pierwszego rodzaju, wykorzystują one prostą zasadę dźwigni, łącząc ją jdnak z zasadą przekładni obrotowych, którą wykorzystuje mechanizm zapadkowy (fot. 2.). Dzięki połączeniu tych zasad uzyskujemy znacznie większe zwielokrotnienie siły dłoni niż w przypadku szczypiec dźwigniowych, przy jednoczesnym zmniejszeniu wielkości tych narzędzi. I tak zapadkowymi szczypcami jednoręcznymi Knipex 95 31 250 przetniemy prawie tak samo gruby kabel co szczypcami dwuręcznymi 95 32 038 (fot. 3.). W szczypach zapadkowych zastosowano ruchome ostrze z możliwością obrotu w obie strony, co pozwala też na cofnięcie cięcia (fot. 4a i 4b). Schemat cofania ostrza jest wygrawerowany na korpusie narzędzia (fot. 4c). Ruchome ostrze jest wymienne i po jego stępieniu możemy je wymienić na nowe (fot. 5). Zapadka w tych narzędziu pracuje w 2-stopniowo. Dwóch stopni używamy przy cięciu opony zewnętrznej kabla lub przewodu, gdyż opory cięcia są małe i możemy bez problemu pracować z większym rozstawem rękojeści (fot. 6.). Gdy tniemy metalowy rdzeń przewodu kabla, wtedy musimy wywrzeć większy nacisk, a więc wygodniej nam używać mnieszego rozstawu rękojeści, dlatego wykorzystujemy tylko drugi stopień zapadki (fot. 7.). W przypadku cięcia bardzo twardych kabli, narzędzie opieramy na stopce w rękojeści nieruchomej, co pozwala nam położyć szczypce na stole warsztatowym i wywierać drugą ręką dużą siłę (fot. 8a i 8b).

Szczypce zapadkowe dzieli się na wielkości dososowane do przekrojów przewodów (fot. 1b i 9.). Możemy nimi ciąć przewody linkowe z miedzi i aluminium, natomiast nie wolno ich uzywać do przeciania stali. Największy przekrój (1 x 960 mm², śr. 100 mm) przetniemy modelem Knipex 95 32 100. Największe modele szczypiec zapadkowych knipex mają 4-stopniową regulację długości rękojeści (od 400 do 600 mm) (zdj. 10a, 10b). Dzięki wykonaniu rękojeści dwóch największych modeli z alulminium zmniejszono ich ciężar o 30% w stosunku do ich poprzedniejj wersji z rękojeściami stalowymi. Np. największy model Knipex 95 32 100 waży 4,98 kg, zaś jego poprzednik 7,09 kg.

Reasumując, szczypcami zapadkowymi przetniemy większe kable i przewody niż szczypcami dźwigniowymi. Warto tu zwrócić uwagę, że do cięcia linek stalowych i drutów stosuje się inne narzędzia, tj. specjalne szczypce, np. Knipex 95 71 600 (fot. 11), które także nadają się do cięcia kabli i przewodów miedzi i aluminium 1 x 150 mm² (27 mm) i produkowane są w wersji izolowanej dla elektryków do 1000V.