Brzeszczoty do wyrzynarek (część II). Podstawowe cechy

Autor: JP

Czym jest brzeszczot? Najprostsze tego typu narzędzie to w zasadzie płaski kawałek metalu, przeważnie stali narzędziowej węglowej (HCS) lub szybkotnącej (HSS), odpowiednio obrobiony cieplnie i ukształtowany.

Oczywiście są brzeszczoty niejednorodne materiałowo, np. mające zęby z nakładką z węglików spiekanych lub z innego metalu niż korpus (tzw. brzeszczoty bimetaliczne), a także węglikową listwę z zębami (tzw. brzeszczot bimateriałowy) lub nasyp zamiast zębów. Pomimo bardziej złożonej budowy pozostają one nadal prostymi produktami. Jako ich części składowe wyróżnia się uchwyt służący do mocowania w wyrzynarce, korpus (czasami zwany nośnikiem) i uzębienie. Narzędzia te charakteryzuje także rodzaj materiału lub materiałów, z jakiego

albo z jakich są wykonane, typ i geometria oraz podziałka uzębienia. Biorąc pod uwagę kształt, rozróżnia się cztery rodzaje uchwytów brzeszczotów do wyrzynarek: (1) typu T z jednym noskiem, (2) typu 2T, (3) uniwersalny 1/4” i (4) typu Makita.

Najbardziej popularne na rynku są brzeszczoty z uchwytem typu T. Jest to konsekwencją faktu, że większość producentów elektronarzędzi stosuje w swoich wyrzynarkach mocowania umożliwiające montaż tego typu narzędzi. Przyczyną tak powszechnego przyjęcia tego standardu jest duża pewność mocowania brzeszczotów, a – jak wiadomo – jest ona podstawowym warunkiem zarówno wydajnej, jak i bezpiecznej pracy. Ważną właściwością chwytu T jest łatwość zamocowania i demontażu, a także możność wykorzystania bezkluczykowych mocowań zatrzaskowych, które znacznie ułatwiają i przyspieszają obsługę wyrzynarki. Szybki montaż i demontaż brzeszczotów to obecnie już podstawowe wymaganie stawiane wyrzynarkom przez profesjonalnych użytkowników. Jak wiadomo, w czasie intensywnej pracy, zwłaszcza podczas cięcia trudno obrabialnych materiałów, dochodzi do szybkiego zużycia tych narzędzi, czego konsekwencją jest ich częsta wymiana. Właśnie dlatego jej szybkość ma decydujące znaczenie dla wydajności pracy wyrzynarką w procesie produkcyjnym lub podczas wykonywania usług.
Obecnie do wyrzynarek produkuje się brzeszczoty ze:

stali narzędziowej węglowej (HCS);
stali wysokostopowej szybkotnącej (HSS);
stali narzędziowej węglowej (HCS) i wysokostopowej szybkotnącej (HSS), tzw. brzeszczoty bimetalowe BiM (korpus wykonany z HCS, a zęby z HSS);
stali narzędziowej węglowej (HCS) i węglików spiekanych (korpus wykonany z HCS, zęby zakończone nakładkami z węglików spiekanych), tzw. brzeszczoty HM/TC;
stali narzędziowej węglowej (HCS) i nasypu z węglików spiekanych (korpus wykonany z HCS, nasyp z węglików spiekanych), tzw. brzeszczoty HM/TC;
stali narzędziowej węglowej (HCS) i listwy z zębami z węglików spiekanych (korpus wykonany z HCS, zęby stanowi przyspawana listwa z węglików spiekanych).

Brzeszczoty HCS przeznaczone są do cięcia materiałów miękkich, takich jak drewno, pilśniowe płyty laminowane, tworzywa sztuczne, zaś HSS – do obróbki niektórych stali, aluminium i metali kolorowych. Brzeszczoty bimetalowe (BiM) produkuje się, łącząc za pomocą zgrzewania elektronowego pasek z zębami ze stali HSS z paskiem (korpusem) ze stali HCS. W ten sposób otrzymuje się bardzo elastyczne i trwałe ich połączenie spełniające najwyższe wymagania wytrzymałościowe. Narzędzia tego typu zalecane są szczególnie do stosowania w pracach, w których występuje niebezpieczeństwo urwania części chwytowej oraz wtedy, kiedy wymagana jest od nich wysoka elastyczność. Warto tu zwrócić uwagę, że żywotność brzeszczotów bimetalowych w porównaniu do tego rodzaju narzędzi HCS i HSS jest 2-10 razy większa (jej długość zależy od twardości obrabianych materiałów). Ponieważ narzędzia te posiadają uzębienie HSS, są odporne na wysokie temperatury powstające podczas szybkiego cięcia. Dzięki temu ich stosowanie jest ekonomiczne; brzeszczoty te mają korzystną wartość ilorazu ceny i żywotności. Brzeszczoty bimetalowe, w zależności od swojego uzębienia, przeznaczone są do cięcia drewna, stali, metali kolorowych i aluminium. W zależności od ich konstrukcji można nimi wykonywać dokładne cięcia prosto- lub krzywoliniowe.

Brzeszczoty HM/TC są bimateriałowe, bowiem ich korpus (nośnik) zrobiony jest ze stali HCS, a tzw. część robocza bezpośrednio wykonująca cięcie materiału – z grubo- albo drobnoziarnistego nasypu z węglików spiekanych. Narzędzia te przeznaczone są głównie do

obróbki materiałów bardzo twardych, trudno obrabialnych, abrazyjnych: kafli, płytek ceramicznych, cegły, odlewów żeliwnych, szkła itp. Warto wiedzieć, że brzeszczoty HM/TC nie nadają się do cięcia drewna, bowiem przy próbie obróbki tego materiału wykonują pracę przypominającą szlifowanie pilnikiem.

Podobnie jak narzędzia HM/TC, brzeszczoty z zębami zakończonymi nakładkami z węglików spiekanych są bimateriałowe. Ich korpus wykonano ze stali HCS. Narzędzia te stosuje się do cięcia materiałów erozyjnych: tworzyw sztucznych zbrojonych włóknem szklanym, materiałów azbestowo-cementowych, twardego drewna. Do brzeszczotów bimateriałowych zaliczane są także tego typu narzędzia, których korpus (nośnik) wykonany jest ze stali (HCS), a listwa z zębami – z węglików spiekanych. Korpus połączona jest z listwą za pomocą wytrzymałego spawu. Narzędzia te głównie przeznaczone są do cięcia blach ze stali nierdzewnej i miękkiej.