Bezpieczeństwo w użytkowaniu spojonych narzędzi ściernych

Szlifowanie i cięcie ściernicami spojonymi odbywa się z reguły przy zastosowaniu wysokich prędkości obwodowych wirującego narzędzia. W związku z tym wyroby te są narażone na duże obciążenia mechaniczne oraz termiczne i dlatego powinny charakteryzować się wysokim stopniem bezpieczeństwa.

 

Główne zagrożenie, które związane jest z produktami ściernymi, wynika z awarii mechanicznej w trakcie obracania się tarczy. Prędkość obwodowa ściernic może dochodzić nawet do 100 metrów na sekundę. Fragment tarczy ściernej, który ulegnie odłamaniu i oderwaniu, będzie przemieszczać się z szybkością bardzo dużą i może spowodować nawet śmiertelne obrażenia ciała. Aktualnie nie istnieją żadne wymagania bezpieczeństwa dla narzędzi ściernych, które byłyby wiążące dla producentów na całym świecie. Jednak w roku 2000 producenci narzędzi ściernych z wielu krajów europejskich powołali do życia Organizację na Rzecz Bezpieczeństwa Produktów Ściernych ”oSa” (Organisation for Safety of Abrasives). Przepisy dotyczące bezpieczeństwa produktów obowiązują od 12 grudnia 2003 roku. oSa jest instytucją certyfikacyjną, która specjalizuje się w narzędziach ściernych. Producenci zrzeszeni w tej organizacji występują w ten sposób w sposób oczywisty przeciwko wyrobom o niskiej jakości. Po znaku oSa użytkownik rozpozna wyrób wysokiej jakości.

W tej międzynarodowej organizacji zrzeszeni są wiodący producenci wysokiej jakości narzędzi ściernych. Celem organizacji jest zapewnienie stałej jakości w celu ochrony użytkowników tarcz ściernych. Członkami organizacji oSa mogą zostać tylko te firmy, których wyroby spełniają lub przekraczają wymagania bezpieczeństwa dla narzędzi ściernych i które akceptują działania kontrolne określone przez audytorów oSa. Tylko spełnienie tych wymagań uprawnia firmy członkowskie do oznaczania swoich wyrobów znakiem oSa. W ramach własnego wewnątrzzakładowego zarządzania jakością producenci narzędzi ściernych sprawdzają, czy przestrzegane są surowe przepisy i produkowane oraz sprzedawane są wyłącznie bezpieczne i wysokiej jakości wyroby.

Jak wiadomo,

style="mso-fareast-font-family: ArialMT;">postępowanie z narzędziami ściernymi wymaga przestrzegania odpowiednich zasad. Magazynowanie i transport narzędzi ściernych mają ścisły związek z bezpieczeństwem pracy i wymagają odpowiednich warunków. Narzędzia ścierne spojone, chociaż cechują się dużą wytrzymałością dynamiczną na rozrywanie, są wrażliwe na uderzenia, upadki, naprężenia zginające i z tych względów wymagają szczególnie ostrożnego traktowania. W przypadku uderzenia, rzucania lub upuszczenia ściernicy na twardą powierzchnię mogą powstać rysy albo pęknięcia niewidoczne gołym okiem, które następnie w czasie pracy stają się przyczyną rozerwania. Niedopuszczalne jest zamoczenie tarcz ściernych w czasie transportu i magazynowania. Mokra lub zawilgocona ściernica może być przyczyną braku wyważenia statycznego, a w niskiej temperaturze może łatwo ulec pęknięciu i zniszczeniu z powodu zamarzającej wewnątrz wody. Dlatego, przygotowując ściernicę do pracy, należy sprawdzić stan opakowania i samego narzędzia. W praktyce stan narzędzia można sprawdzić metodą dźwiękowa i wzrokową.

Metoda dźwiękowa badania ściernic polega na tym, że ściernicę np. ze spoiwem ceramicznym opukuje się niemetalowym narzędziem, np. rękojeścią śrubokręta w przypadku małych ściernic, lub młotkiem drewnianym w wypadku ściernic cięższych, które wtedy należy ustawić na twardej czystej powierzchni. Ściernica dobra wydaje czysty, dźwięczny ton. Ściernica pęknięta wydaje ton głuchy, szybko gasnący. Takich ściernic absolutnie nie wolno używać. Ściernice ze spoiwem żywicznym sprawdza się w ten sam sposób, ale w tym przypadku ton jest nieco mniej wyraźny (przytłumiony). Obecność pęknięcia objawia się również zmianą tonu.

Narzędzia ścierne spojone należy przechowywać w pomieszczeniach suchych, przestronnych, dobrze przewietrzanych i o możliwie stałej temperaturze, która powinna wynosić około 10 do 30°C przy wilgotności nie przekraczającej 70%. W szczególności temperatura w pomieszczeniu nie powinna być niższa od 4°C ze względu na możliwość uszkodzenia narzędzi przez zamarzającą w porach wodę.

Narzędzia ścierne ze spoiwem żywicznym, np. tarcze do przecinania, oznaczane w charakterystyce technicznej symbolami „B” lub „BF” są wrażliwe na wilgoć, środowisko alkaliczne, kwaśne i na zmiany temperatury. Z tego powodu nie należy ich przechowywać w magazynach razem z środkami chemicznymi oraz unikać przegrzewania, szczególnie jednostronnego, np. przez bezpośrednie sąsiedztwo z grzejnikami. Narzędzia ścierne ze spoiwem żywicznym z upływem czasu tracą swoje właściwości. Spoiwo ulega osłabieniu a niewłaściwe składowanie proces ten przyspiesza. Narzędzia te powinny zostać zużyte najpóźniej w ciągu trzech lat od daty wyprodukowania.

Siła spoiwa ściernic do przecinania i szlifowania ulega zmniejszaniu się w miarę upływu czasu. Przestarzały dysk ścierny może ulec dezintegracji chemicznej. Końcowa data dopuszczalnego okresu użycia produktu wyciśnięta jest na metalowej tulei tarczy. Symbol V wskazuje kwartał produkcji: V01 określa pierwszy kwartał, V04 – drugi kwartał, V07 – trzeci kwartał a V10 – kwartał czwarty. Jeżeli na metalowej tulei jest wyciśnięta data V04/2013, to znaczy, że tarcza nie może być stosowana po końcu drugiego kwartału roku 2013.

Na zakończenie warto podkreślić że należy stosować tylko te

narzędzia ścierne, które mają odpowiedni numer normy i oznaczenie „oSa”. Jeśli symbol tej organizacji znajduje się na tarczy, oznacza to, że produkt jest wytwarzany zgodnie z najbardziej surowymi standardami jakościowymi i w związku z tym zapewnia optymalne bezpieczeństwo użytkowania, a zastosowane rozwiązania minimalizują możliwości powstania niebezpiecznych sytuacji. Znak „oSa” może zostać umieszczony na produkcie tylko wtedy, gdy został przeprowadzony niezależny audyt zakładu produkcyjnego i wykonano test siły mechanicznej na produkcie końcowym. Znak ten przyznawany jest jedynie bezpiecznym narzędziom. Producenci będący członkami oSa są zobowiązani do stałego zapewniania jakości i przestrzegania norm bezpieczeństwa.*

 

 

* Opracowano na podstawie materiałów informacyjnych polskich producentów narzędzi ściernych.